Mục lục
1. Bãi biển Kujukuri
2. Byobugaura
3. Công viên dưới biển Katsuura
4. Hải đăng Inubozaki
5. Đường sắt Kominato
6. Đường sắt Isumi
7. Thung lũng Yorokeikoku
8. Vườn hoa Sakura Furusato Square
9. Mother Farm
10. Núi Nokogiriyama và đền Nihon-ji

Nhắc tới Nhật Bản, bạn sẽ nghĩ ngay tới thành phố nào? Phần lớn mọi người sẽ nhắc tới thủ đô Nhật Bản là thành phố Tokyo hiện đại, nhộn nhịp. Nhưng bạn có biết “người hàng xóm phía đông” của Tokyo - tỉnh Chiba là nơi hứa hẹn với những địa danh du lịch, trải nghiệm và khám phá mà chúng ta không thể bỏ qua. Tỉnh Chiba là một cửa ngõ quan trọng kết nối Nhật Bản với thế giới thông qua sân bay quốc tế Narita hiện đại. Nơi đây sẽ là địa điểm du lịch thích hợp với nhiều lứa tuổi từ già tới trẻ vì sự kết hợp đa dạng của các địa danh từ thiên nhiên tới các công trình kiến trúc hiện đại và cổ điển. Vậy còn chờ gì nữa, chúng ta hãy cùng chiêm ngưỡng các địa danh thiên nhiên Chiba siêu đẹp nhé.

1. Bãi biển Kujukuri

Nếu bạn tới Nhật Bản bằng máy bay từ bên kia Thái Bình Dương, bãi biển Kujukuri rất có thể là cái nhìn thoáng qua đầu tiên về Nhật Bản mà bạn thấy trên đường đến sân bay Narita. Du khách sẽ chiêm ngưỡng một bãi cát dài, bằng phẳng, được bao quanh bởi các trang trại trồng rau, xa hơn nữa là cánh đồng lúa của trung tâm Chiba trước khi phi công trưởng nhắc nhở chúng ta thắt dây an toàn và chuẩn bị hạ cánh.  

---

---

Bãi biển Kujukuri nổi tiếng với bãi cát dài khoảng 60 km trải dài trên bờ biển Thái Bình Dương ở phía đông bắc tỉnh Chiba - điều hiếm thấy ở Nhật Bản nơi phần lớn bờ biển là các vịnh nhỏ hơn. Một điều nổi bật của bãi biển là những con sóng cao và lớn, khiến nơi đây trở thành điểm đến quen thuộc của những người yêu thích bộ môn lướt sóng ở Tokyo vào mọi mùa. Không chỉ vậy, vào tháng 11, bãi biển có dòng chảy từ phía nam làm cho nước biển tương đối ấm, do đó khoảng thời gian này thu hút rất nhiều khách du lịch tới nghỉ dưỡng. Nếu bạn là người hướng nội thì việc đi bộ trên cát và ngắm nhìn những dấu chân được in trên đó, cảm nhận không gian thiên nhiên của biển, gió sẽ là điều tuyệt nhất để tìm lại chính mình hay thả lỏng sau sự bộn bề cuộc sống. Mặc dù tại bãi biển Kujukuri đã có sự xuất hiện của các khách sạn hiện đại nhưng dường như nơi đây vẫn lưu giữ được những nét cổ xưa, mộc mạc và bình dị. Những ngôi nhà theo kiểu nông trại cũ, các quán trọ nhỏ mang đậm phong cách truyền thống Nhật Bản là những nơi nghỉ ngơi yêu thích của du khách. Ngay tại trung tâm bãi biển là thị trấn Kujukuri - một thị trấn đánh cá nhỏ, nơi người dân sinh sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt thủy, hải sản.

Cá mòi - loài cá đặc trưng tại vùng biển Kujukuri.  
Du khách có thể tự mình trải nghiệm hoạt động đánh bắt cá mòi ngay tại bãi biển. Và chúng ta cũng đừng quên thưởng thức hương vị đặc sản cá mòi tại đây. Nếu bạn muốn thưởng thức vị ngon truyền thống của món cá mòi, du khách có thể trải nghiệm ngay tại các khu trọ nơi mình ở và “bỏ túi” cách chế biến món ăn này. Còn nếu du khách thích sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại trong ẩm thực thì nhà hàng Kazusa sẽ không làm bạn thất vọng. Nhà hàng nằm trên trục đường đi bộ từ bến cảng câu cá nhỏ của thị trấn Kujukuri, ngay tại quốc lộ 30 và nằm cạnh một con đường hẹp, ngắn đi thẳng ra bãi biển. Cá mòi đã trở thành nguyên liệu truyền thống cho các món ăn nổi tiếng tại Nhật như sashimi, sushi cho tới tempura ( các món ăn hải sản chiên).  

Cách di chuyển
- Bằng xe hơi: Đi bằng xe hơi là cách thoải mái nhất để tham quan bãi biển. Đường cao tốc Chiba - Togane sẽ là lựa chọn hoàn hảo vì nó thông thoáng hơn nhiều so với các tuyến đường khác kết nối Tokyo tới Chiba. Lúc này, điều bạn cần làm là vừa lái xe, vừa tận hưởng quang cảnh và không gian trên bên đường. Sau đó, bạn có thể nhanh chóng di chuyển tới bãi biển qua đường Toll Togane - Kujukuri hoặc đi một trong những con đường nhỏ hơn nhưng không có phí. Dù đi theo con đường nào thì chúng ta cũng sẽ tới vùng nông thôn Nhật Bản - nơi có các cánh rừng nhỏ, ruộng rau, các ngôi làng truyền thống trước khi chúng ta tới bãi biển.
Tuyến đường thu phí Togane - Kujukuri kết nối với đường thu phí Kujukuri chạy song song với biển, bao phủ ba phần phía nam của bãi biển Kujukuri. Phần còn lại của bãi biển nối với quốc lộ 30, một con đường nông thôn ven biển tuyệt đẹp chạy dọc đến cuối phía bắc của Kujukuri và sau khi bạn tới quốc lộ 126, chúng ta đã đến Thành phố Choshi .

- Bằng tàu: Thực ra, không có chuyến tàu nào đi thẳng đến bãi biển Kujukuri. Tuyến tàu chính của JR Sobu (Chiba - Choshi) đi qua các thành phố ở phía bắc của bãi biển Kujukuri bao gồm thành phố Togane và Asahi. Tuy nhiên, tuyến tàu chạy trong đất liền cách bãi biển hơn 10km. Nếu bạn có kế hoạch đi đến thị trấn Kujukuri, hãy đi tuyến Sobu đến ga Togane và từ đó đi xe bus địa phương tới thị trấn.  
Phần phía nam của bãi biển Kujukuri kết nối với tuyến JR Sotobo (Chiba - Awa-Kamogawa). Chuyến tàu cũng không tới thẳng bãi biển nên du khách có thể đi bộ tới đó từ các ga Torami và Taito - gần đầu phía nam của bãi biển Kujukuri với khoảng cách từ 1 đến 2 km.

- Đạp xe: Khu vực bãi biển Kujukuri là nơi lý tưởng để di chuyển bằng xe đạp bởi địa hình bằng phẳng, ít phương tiện giao thông đi lại ngay cả trên những tuyến đường chính. Cũng đừng ngạc nhiên khi đạp xe trên những con đường thông thoáng, gần như không có bất cứ phương tiện giao thông nào đi lại như ô tô, xe máy. Việc đạp xe tại nơi đây sẽ là một kỷ niệm đẹp mà chúng ta không bao giờ quên.  

2. Byobugaura

---

---

Nếu như bãi biển Kujukuri mang lại cho chúng ta cảm giác bình yên và gần gũi thì “bãi biển đá Byobugaura” lại mang tới sự hùng vĩ của thiên nhiên. Sở dĩ nơi đây có tên là “bãi biển đá” vì các vách đá “sừng sững” trải dài 10km bờ biển tỉnh Chiba với độ cao lên tới 50m. Năm 2016, nơi đây đã được công nhận là di tích quốc gia. Nhiều người ví von rằng Byobugaura giống như là phiên bản châu Á của eo biển Dover - khúc hẹp nhất của eo biển Manche giữa Anh và Pháp. Chắc hẳn chúng ta đã thấy ở đâu đó trên phim ảnh, quảng cáo hay các tạp chí về hình ảnh kỳ vĩ của bãi biển nhưng không kém phần hài hòa giữa sự kết hợp của các vách đá cao với sự mềm mại, ôn hòa của biển cả. Có lẽ lúc hoàng hôn là thời điểm đặc biệt nhất tại nơi đây, khi mặt trời từ từ “xuống núi nghỉ ngơi”, kết thúc một ngày hoạt động tại vùng biển Thái Bình Dương. Được ngắm cảnh mặt trời lặn tại Byobugaura chắc hẳn sẽ là một kỷ niệm đáng nhớ đối với bất kỳ ai. Chúng ta có thể thưởng thức bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của cả núi, đá kết hợp với mặt trời và biển cả, là lúc mà vạn vật chuẩn bị nghỉ ngơi, lúc mà chúng ta tìm thấy cảm giác thanh bình nhất trong một ngày.  

Cách di chuyển
- Từ ga Tokyo:
Bắt chuyến tàu JR Shiosai đi Choshi.  
Sau khi tới ga Choshi, bắt tuyến xe bus Chiba Kotsu tới học viện khoa học Chiba
Từ bến xe bus Choshi Marina, đi bộ khoảng 3 phút là tới bãi biển
- Từ ga Hamamatsucho  
Đi bộ khoảng 2 phút tới bến xe bus Hamamatsucho  
Bắt chuyến xe bus cao tốc Keisei tới Inubozaki Taiyo-no-sato
Tới ga Choshi, bắt chuyến xe bus Chiba Kotsu tới học học viện khoa học Chiba
Từ bến xe bus Choshi Marina, đi bộ khoảng 3 phút tới bãi biển
- Từ sân bay Narita
Đi chuyến bay JR Narita Line tới Yokosuka
Tới trạm Sakura, bắt chuyến JR Shiosai tới Choshi
Từ ga Choshi, bắt chuyến xe Chiba Kotsu ới học học viện khoa học Chiba
Từ bến xe bus Choshi Marina, đi bộ khoảng 3 phút tới bãi biển
- Từ sân bay Haneda
Đi tuyến tàu Tokyo tới Hamamatsucho
Từ ga Hamamatsucho, di chuyển khoảng 2 phút tới trạm xe bus Hamamatsucho
Bắt chuyến cao tốc Keisei tới Inubozaki Taiyo-no-sato
Từ ga Choshi, bắt chuyến xe Chiba Kotsu ới học học viện khoa học Chiba
Từ bến xe bus Choshi Marina, đi bộ khoảng 3 phút tới bãi biển

Thông tin thêm:
Địa chỉ bãi biển: 1 Misaki-cho, Choshi-shi, Chiba
Số điện thoại: 0479-24-8911

3. Công viên dưới biển Katsuura

Không giống như các công viên khác, Katsuura là công viên dưới nước được thành lập vào năm 1980, nổi tiếng với các hoạt động như ngắm nhìn cuộc sống trên biển, quan sát các vịnh nhỏ, khám phá thủy cung... Đây là địa điểm tham quan lý thú với các gia đình khi vừa kết hợp du lịch với tìm hiểu và trải nghiệm những kiến thức đa dạng. Nơi đây có bảo tàng biển giúp du khách nâng cao những kiến thức về biển Boso. Điều đặc biệt chính là đài quan sát dưới biển - là đài quan sát dưới nước sâu nhất Châu Á, cho phép du khách có thể ngắm nhìn biển từ độ sâu 8m so với mức nước

Thủy cung: Điều thú vị nhất tại thủy cung của công viên Katsuura chính là du khách có thể chiêm ngưỡng trực tiếp cuộc sống dưới đại dương của các loài sinh vật biển thông qua lớp kính thủy tinh trong suốt. Nếu quan sát và tìm hiểu kỹ, chúng ta có thể nhận thấy sự đa dạng các loài cá - lên tới 90 loài quanh khu vực biển, thậm chí thỉnh thoảng, du khách có thể bắt gặp những loài cá mập lớn bơi qua. Thông qua đó, chúng ta có thể tự rút ra được những đặc điểm sống của từng loài theo mùa. Nhưng cũng đừng quá lo lắng nhé, vì tại đây có rất nhiều thông tin được trưng bày nhằm cung cấp cho du khách đặc điểm của những loài cá phổ biến tại vùng biển cũng như những loài quý hiếm. Nơi đây không quá rộng như các thủy cung nổi tiếng khác nên du khách sẽ không cảm thấy quá mệt mỏi trong việc di chuyển và khám phá. Ngược lại, thủy cung trang bị hệ thống đèn không quá sáng khiến chúng ta có cảm giác được hòa mình vào thế giới và cuộc sống đại dương bao la. Thủy cung tại đây liên tục cập nhật tin tức theo ngày trên các trang mạng xã hội như Twitter để du khách có thể nắm rõ nhất về tình hình biển cũng như là thời tiết vào hôm đó. Chính sự thay đổi của đại dương, của biển cả mà chúng ta không thể đoán trước được lại là điểm thu hút đặc biệt của thủy cung.  

Không chỉ có thủy cung là nơi nổi bật nhất tại công viên Katsuura đâu nhé vì nếu bạn là người thích chiêm ngưỡng và ngắm nhìn cảnh biển thì đừng bỏ lỡ cảnh hoàng hôn ngay tại công viên. Vì công viên được xây dựng trên biển nên khuôn viên nơi đây có tầm nhìn phần lớn là hướng ra biển. Thậm chí vào những ngày thời tiết đẹp, chúng ta có thể phóng tầm nhìn ra tận Thái Bình Dương với ngọn hải đăng Katsuura ở phía xa. Còn gì tuyệt vời hơn khi chúng ta cùng chia sẻ cảnh tượng đáng nhớ này bên cạnh những người thân yêu trên những chiếc ghế dài đặt ngay tại công viên rồi cùng nhâm nhi đồ uống và chia sẻ những câu chuyện của bản thân mình. Việc ngắm hoàng hôn trên biển chỉ có thể làm vào mùa hè thôi sao? Với công viên Katsuura thì không nhé vì công viên có phòng quan sát với đầy đủ tiện nghi dành cho du khách cho dù là mùa đông giá lạnh.  

Sau khi ngắm cảnh hoàng hôn xong thì chúng ta sẽ làm gì nhỉ? Đương nhiên là không thể bỏ qua việc tận hưởng bữa tối ở các nhà hàng nằm ngay trong khuôn viên của công viên. Vừa tận hưởng bữa tối với những món ăn hải sản từ truyền thống tới hiện đại, vừa ngắm nhìn những con sóng và tàu thuyền đang neo đậu ngoài khơi quả là một kỷ niệm đáng nhớ.

---

---

Thông tin thêm  
Địa chỉ: 174 Yoshio, Katsuura 299-5242, tỉnh Chiba  
Điện thoại: 0470-76-2955  
Giờ mở cửa: 9:00-5:00 ( Thủy cung có thể đóng cửa nếu thời tiết xấu)  
Giá vé: Người lớn(960 yên); Trẻ em ( 210-470 yên)  

4. Hải đăng Inubozaki

---

---

Ngọn hải đăng Inubozaki được xây được xây dựng bởi Richard Henry Brunton - kiến trúc sư người Anh,người được mệnh danh là cha đẻ của các ngọn hải đăng Nhật Bản, vào năm 1874. Inubozaki là ngọn hải đăng được xếp vào hàng tiêu chuẩn bậc nhất phương Tây với độ cao 31.57m - xếp thứ hai trong số các tòa nhà xây bằng gạch còn sót lại ở Nhật Bản. Một điều mà mọi người luôn ao ước được làm đó là ngắm nhìn cảnh hoàng hôn sớm nhất của Nhật Bản từ ngọn hải đăng Inubosaki.  

Thông tin thêm:  
Giờ mở cửa: 8:30-16:00 ( Đóng cửa nếu thời tiết xấu)
Giá vé: Người lớn (200 yên), trẻ nhỏ (miễn phí)
Địa chỉ: 9576, Inubozaki, Choshi-shi,Chiba, 288-0012
Cách di chuyển: 10 phút đi bộ từ nhà ga Inuboh

5. Đường sắt Kominato

---

---

Đường sắt Kominato là tuyến đường sắt tư nhân chạy trên bán đảo Boso thuộc tỉnh Chiba với chiều dài khoảng 39,1km. Tuyến đường chạy từ ga Goi - Ichihara đến ga Kazusanakano, Ootakimachi và Isumi-gun. Phần lớn các con tàu được sử dụng tại tuyến đường sắt thuộc dòng động cơ diesel KiHA 200. Trong đó chiếc “cổ nhất” được sử dụng từ những năm 1962. Điều thu hút du khách đến với tuyến đường sắt Kominato chính là phong cảnh thiên nhiên hai bên đường. Sẽ thế nào nếu như chúng ta đi trên những con tàu sắt và phóng tầm nhìn qua những ô cửa sổ để thưởng thức những cánh đồng xanh bát ngát hòa quyện với màu hồng phấn của hoa anh đào kết hợp với nét vàng tươi của hoa cải dầu? Chắc có lẽ đây là chuyến đi để khám phá thiên nhiên đất trời, sự hòa quyện từ màu sắc tới không gian của các loài thực vật. Chính vì sức hấp dẫn này mà hàng ngày, tuyến đường sắt Kominato tiếp đón 4000 lượt khách với công suất của 14 con tàu chạy trên 59 hướng khác nhau.  

Chi phí cho chuyến đi cũng tùy thuộc vào khoảng cách và lịch trình của từng con tàu, dao động từ 140 - 1410 yên. Du khách cũng có thể lựa chọn mua vé theo ngày với người lớn là 1800 yên còn trẻ em là 900 yên. Chúng ta hoàn toàn có thể kiểm tra và tra cứu thông tin chuyến đi cũng như lịch trình hàng ngày trên trang web đường sắt. Tại nhà ga Goi, du khách có thể chiêm ngưỡng hai đầu máy xe lửa do Mỹ sản xuất và một đầu máy loại B của Anh - những con tàu đã chạy trên khắp đất nước Nhật trong thời đại Showa (1926-1989).  

Thông tin thêm:  
Địa chỉ: 1-1-2, Goi Chuo Higashi, Ichihara-shi, Chiba  
Điện thoại: 0436-21-6353
Website:http://www.kominato.co.jp/

6. Đường sắt Isumi

---

---

Đường sắt Isumi đi qua trung tâm bán đảo Boso có tổng chiều dài chỉ 26,8 km với 14 trạm trên đường đi. Cũng giống như đường sắt Kominato, nơi đây nổi tiếng không chỉ với những chuyến đi tham quan, khám phá bằng tàu hỏa mà phong cảnh bên ngoài tuyến đường sắt chính là điều thu hút khách du lịch. Những cánh đồng lúa chín vàng tạo thành mô hình chéo đưa du khách trở về nơi thanh bình và giản dị của những vùng nông thôn. Chính vì những chính sách và cách thức hoạt động tương tự với công ty đường sắt Shu Shu ở Đài Loan nên vào năm 2014, hai bên đã đạt được thỏa thuận liên kết với nhau. Lợi ích của điều này chính là khách hàng được sử dụng hệ thống vé tàu đối ứng

Những con tàu trang trí theo chủ đề Moomin dễ thương: Moomin là những nhân vật hoạt hình của Phần Lan về những chú hà mã ngộ nghĩnh. Nhân vật này đã trở nên nổi tiếng và thân thuộc với nhiều thế hệ người Nhật từ những năm 1969. Lấy ý tưởng và hình ảnh của gia đình nhà Moomin, một số con tàu sắt tại nơi đây được in hình và phổ màu ngộ nghĩnh, dễ thương. Nội thất bên trong những con tàu sắt này khá đơn giản nhưng hết sức gọn gàng, tiện lợi. Không gian bên trong con tàu gợi cho chúng ta nhớ tới những quãng thời gian trong quá khứ bởi sự mộc mạc trong cách phối màu đến nội thất bên trong. Nhiều du khách còn bình luận rằng đây chính là chuyến tàu quay ngược thời gian về với quá khứ tươi đẹp.

---

---

Trạm Kuniyoshi: Đây là một trong những nhà ga phổ biến nhất tại tuyến đường sắt Isumi. Tại nhà ga có khu bãi cỏ, nơi có những mô hình lâu đài nhỏ và 4 nhân vật Moomin dễ thương đang chơi “trốn tìm”. Du khách cũng dễ dàng tìm thấy các cửa hàng tạp hóa nhỏ trang trí hình Moomin và bán đồ lưu niệm về nhân vật này.  

---

---

Trạm Otaki: đây là trạm duy nhất trên tuyến đường sắt Isumi có nhân viên nhà ga. Nơi đây cũng trở nên nổi tiếng hơn khi là địa điểm quay phim của bộ phim lịch sử “Sanada Maru”. Lâu đài Otaki đã từng xuất hiện trong phim được xây dựng bởi Tadakatsu Honda. Nằm dọc theo tuyến đường truyền thống này là rất nhiều di tích văn hóa cấp quốc gia như Oya Ryokan và nhà máy bia Sake Toyonotsuru. Ngoài ra, nơi đây còn nổi tiếng với nghệ thuật chế tạo áo giáp thủ công bằng giấy và dây. Để hoàn thành những tác phẩm độc đáo như vậy, các nghệ nhân phải tỉ mỉ và dồn hết tâm huyết vào tác phẩm để hoàn thành trong thời gian từ 3-6 tháng.    
Trạm Koyamatsu: Đây là trạm tàu được mệnh danh là con đường về với các vùng quê bởi lẽ quang cảnh xung quanh trạm như các ngôi nhà, đền, chùa, cây cối đều mang tới cảm giác thanh bình và gần gũi tới kỳ lạ. Hàng năm, vào đầu tháng 6, các bông hoa cẩm tú cầu đầy màu sắc lại đua nhau khoe sắc, điều này là một trong những sức hút của trạm tàu. Ngay cạnh trạm tàu là ngôi đền Kumano truyền thống. Chính kiến trúc của ngôi đền mang lại cho chúng ta cảm nhận về nét đẹp truyền thống, tuy giản dị, đơn sơ mà ý nghĩa vô cùng.    

Thông tin thêm:    
Địa chỉ: quận Chiba, thành phố Izumi    
Gía vé: 1000 yên/ cả ngày ( + 300 yên cho tàu tốc hành)  
Website: https://www.isumirail.co.jp/

7. Thung lũng Yorokeikoku

Thung lũng Yoro-Keikoku nằm ngay phía nam trung tâm của bán đảo Chiba, nơi đây được mệnh danh là “bản giao hưởng thiên nhiên” bởi lẽ sự hòa quyện và pha trộn hài hòa các màu sắc từ cây cỏ, thác nước, dòng sông cho tới sự “khoe sắc độc đáo” của các loài hoa. Chính dòng sông Yoro - nằm phía nam đường sắt Kominato đến Thái Bình Dương đã mang lại nguồn sống và sự tươi tắn cho các loài thực vật tại thung lũng, đồng thời cũng tạo ra những thử thách với những người khao khát chinh phục và khám phá thung lũng. Lối vào thung lũng là nhà ga Yoro-Keikoku trên tuyến đường sắt Kominato. Từ đó, thung lũng trải dài sáu cây số về phía nam, kết thúc tại Otaki - quê hương của một trong những lâu đài nổi tiếng nhất Chiba.

Vẻ đẹp quyến rũ của thung lũng vào các mùa
Thời gian tốt nhất để tham quan thung lũng là vào mùa thu khi những tán lá dần khoác lên mình tấm áo màu đỏ, vàng hoặc nâu để chia tay mùa hạ vừa qua. Những tán lá đầy màu sắc tạo ra một mái vòm “thiên nhiên” bao phủ lấy thung lũng và dòng sông Yoro rồi cùng khoe sắc mình dưới nắng. Tại thung lũng còn có Momiji (cây phong đặc trưng Nhật Bản) và du khách cũng đừng bỏ qua các lễ hội mùa thu được tổ chức tại đây. Không chỉ có mùa thu mà mỗi mùa tại thung lũng Yoro- Keikoku lại mang những đặc trưng và vẻ đẹp riêng. Vào mùa xuân, đó là một nơi tuyệt vời để thưởng thức hoa anh đào và hoa đỗ quyên nở rộ. Mùa hè là khoảng thời gian thích hợp cho những hoạt động ngoài trời như bơi lội, đi bộ đường dài và các hoạt động khác xung quanh dòng sông. Vào mùa đông, những lớp băng trắng muốt đọng lại trên các tảng đá khiến du khách cảm nhận như mình đang lạc vào xứ sở băng giá vậy.  

Địa điểm nổi tiếng tại thung lũng
Thác nước lớn nhất Chiba: Thung lũng Yoro- Keikoku nổi tiếng với Awamata no Taki - thác nước lớn nhất Chiba với độ cao 30m. Thác nước là biểu tượng cho sự kỳ vĩ và dữ dội của thung lũng nhưng cũng có đôi lúc dịu dàng, hòa mình vào bản giao hưởng âm thanh thiên nhiên nơi đây.  

Những con đường mòn đi bộ: Những con đường mòn đi bộ của thung lũng biến nơi đây trở thành thánh địa của những người đam mê đi bộ đường dài, thử thách bản thân và khám phá thiên nhiên. Một trong những con đường phổ biến nhất kéo dài chỉ dưới 2km dọc theo bờ sông Yoro. Du khách có thể băng qua dòng sông để đến bờ bên kia bằng những tảng đá nằm nối tiếp nhau trên dòng sông. Một phần đường mòn nằm trên đoạn băng qua thác nước của thung lũng. Cuộc hành trình khám phá này mất khoảng 3 giờ đồng hồ,với những con đường mòn có độ khó và độ dài khác nhau.  

---

---

Ngôi đền ẩn mình trong thung lũng: Nằm gần dòng sông Yoro là ngôi đền Shusse Kannon - một ngôi đền nhỏ được xây dựng từ thế kỷ thứ 12 khi phần lớn những người lính Nhật Bản tới để cầu nguyện cho chiến thắng của những cuộc chiến. Ngôi đền nằm ẩn mình dưới những tán lá tươi tốt trong khuôn viên đền, đặc biệt nhất là những những cây mận nở vào tháng hai càng tô thêm vẻ đẹp cổ kính cho ngôi đền.  

---

---

Cây cầu Kannon: Để tới được ngôi đền, du khách phải băng qua cây cầu Kannon nối hai bên vách đá. Cầu Kannon có màu đỏ tươi như các mái đền, chùa vậy. Đứng trên cầu, chúng ta có thể phóng tầm mắt và nhìn thấy dòng sông Yoro hùng vĩ, thấy những ngọn đồi sừng sững khoác trên mình chiếc áo xanh lá.    

---

---

Đi xa hơn để ngâm mình trong suối nước nóng “đen” của thung lũng. Còn gì tuyệt vời hơn sau khi băng qua những con đường mòn và ghé thăm những địa điểm nổi tiếng của thung lũng, chúng ta được ngâm mình thư giãn dưới dòng suối nước nóng. Gần ga Yoro-Keikoku là những khu nghỉ dưỡng với các nhà nghỉ mang phong cách truyền thống Nhật Bản và dòng suối nước nóng tự nhiên. Các suối nước nóng đặc biệt ở chỗ chúng có màu đen và màu tối là do nguyên liệu thực vật hữu cơ trong đất chỉ có tại nơi đây.    

Cách di chuyển:    
Ga Yoro-Keikoku nằm trên tuyến Kominato. Để đến đó bằng tàu hỏa, hãy đi tuyến Keiyo từ Tokyo đến Soga. Sau đó bắt chuyến Uchibo và đổi sang tuyến Kominato tại Ga Goi với khoảng 2-3 giờ. Bạn cũng có thể đến công viên bằng tàu Aqua Line đến Kisarazu. Đơn giản hơn, chúng ta có thể bắt xe khách hoặc ô tô đến thẳng thung lũng.  

8. Vườn hoa Sakura Furusato Square

---

---

Có thể nói vườn hoa Sakura được coi là “bảo tàng hoa theo mùa” vì tùy vào từng thời gian hay mùa, du khách có thể chiêm ngưỡng cả cánh đồng hoa như hoa hướng dương, hoa tulip, v v rực rỡ sắc màu. Điểm nhấn tại vườn hoa chính là cối xay gió Hà Lan được đặt tại chính trung tâm vườn. Thành phố Sakura đã có sự giao lưu văn hóa mật thiết với Hà Lan kể từ thời kỳ Edo, vì thế nó được thành lập không chỉ để kết nối thiên nhiên mà còn là thể hiện sự thiện chí quốc tế. Cối xay gió Hà Lan được xây dựng để kỷ niệm 400 năm tình bạn giữa Nhật Bản và Hà Lan. Nó đã được đặt tên là “de Liefde”, sau khi con tàu cùng tên của Hà Lan đã thúc đẩy sự giao lưu, trao đổi giữa hai nước. Quảng trường Furusato là địa điểm lý tưởng để thưởng thức vẻ đẹp các loài hoa theo mùa. Không chỉ vậy, hàng năm nơi đây tổ chức các “Lễ hội hoa tulip Sakura” vào tháng 4, Vườn hoa hướng dương - cối xay gió vào tháng 7 và “Sakura Cosmos Festa” vào tháng 10 hàng năm đã thu hút sự quan tâm và tham gia của nhiều du khách.  

Thông tin thêm
Địa chỉ: 2714 Usuita, Sakura, Chiba
Điện thoại: 043-484-6165
Mở cửa: 10:00-16:00 ( Cối xay gió không hoạt động vào thứ hai hay các ngày Lễ)

Cách di chuyển:
Di chuyển từ ga Keisei Usui tới vườn hoa khoảng 30 phút
Di chuyển từ ga Keisei Sakura tới vườn hoa khoảng 40 phút
Di chuyển bằng xe bus Sakura City Loop (tuyến hai chiều, giá vé: 100 yên) đến quảng trường Furusato từ lối ra phía bắc của ga xe lửa Keisei Sakura.  
Di chuyển bằng xe hơi từ giao lộ Sakura trên đường cao tốc Higashi-Kanto khoảng 30 phút (Không có bãi đậu xe tại quảng trường, vì vậy nên sử dụng phương tiện giao thông công cộng.)

9. Mother Farm

Là địa điểm tham quan nổi tiếng bởi sự độc đáo của nó tại bán đảo Boso. Trang trại là một nơi rộng lớn với diện tích lên tới 2,5 triệu mét vuông! Nơi đây có đồng cỏ rộng lớn đủ lớn để chứa 350 sân vận động bóng đá và là nơi sinh sống của nhiều loại động vật khác nhau. Đây thực sự là một thiên đường động vật trên đỉnh đồi. Vì diện tích quá rộng lớn nên du khách sẽ không thể đi bộ để tham quan hết cả trang trại mà sẽ phải sử dụng xe bus tham quan để di chuyển và tiết kiệm thời gian. Điều đặc biệt là những chiếc xe bus này được trang trí hình động vật rất đáng yêu với nhiều màu sắc bắt mắt. Có hai loại xe bus chủ yếu là Wanna (Chó) và Tonton (Lợn) với đa dạng màu sắc khác nhau và những âm thanh mà chúng tạo ra cũng rất thú vị nhé.

---

---

Hãy tới gần hơn và hòa mình vào thiên nhiên
Một trong những hoạt động đặc trưng tại Mother Farm chính là tour tham quan cuối tuần tới những đồng cỏ rộng lớn nơi đây và trải nghiệm các hoạt động thú vị như vắt sữa bò, cưỡi ngựa, cho dê ăn… Vì nhiều gia đình có xu hướng tham gia kiểu tour du lịch trải nghiệm như vậy nên du khách hãy đăng ký ngay khi tới Mother Farm nhé. Với giá vé với người lớn là 1200 yên còn trẻ em là 700 yên.  

---

---

Có một sự kiện không thể bỏ qua, diễn ra mỗi ngày đó chính là cuộc diễu hành của đoàn cừu gồm 150 con tại ngay trên chính đồng cỏ (trừ tháng 7 và 8). Đoàn diễu hành đặc biệt này sẽ được dẫn đầu bởi những người chăn cừu và chó chăn cừu. Sau khi cuộc diễu hành kết thúc, du khách hoàn toàn có thể “tiếp cận” bầy cừu và cho chúng ăn. Cảm giác được vây quanh bởi hàng trăm chú cừu - cảnh tượng chỉ có trên phim ảnh, sẽ là một trải nghiệm và kỷ niệm đáng nhớ phải không?

---

---

Không chỉ có cuộc diễu hành của đàn cừu đâu. Nơi đây còn có nhiều hoạt động thú vị khác mà du khách sẽ rất thích thú đấy. Bạn đã bao giờ nghe tới cuộc thi chạy của những chú vịt trắng chưa? Những chú vịt này sẽ tham gia vào cuộc thi chạy nước rút trên một đoạn đường. Điều để lại ấn tượng chính là “những đôi chân ngắn” ấy đều cố gắng hoàn thành cuộc đua dưới sự cổ vũ nhiệt tình của khách tham quan. Còn có cuộc thi chạy của những chú heo con sẽ là điều thu hút các bạn nhỏ. Những chú heo con ngộ nghĩnh, đáng yêu được đánh số thứ tự luôn hết mình lao nhanh về phía đích. Các bạn nhỏ cũng có thể tới gần để cổ vũ và thúc giục những chú heo con ở bên dưới cố gắng chạy nhanh về vạch đích bằng cách vỗ nhẹ vào chúng.  

---

---

Mother Farm cũng rất nổi tiếng với những loại hoa quả bốn mùa luôn được chăm sóc tỉ mỉ và cẩn thận. Nếu là những người yêu thích thưởng thức hương vị của các loại hoa quả thì đây sẽ là địa điểm lý tưởng dành cho du khách bởi chúng luôn được thu hoạch quanh năm. Dâu tây và cà chua luôn có sẵn từ mùa đông đến mùa xuân, trong khi quả việt quất được thu hoạch vào mùa hè, còn kiwi và khoai lang có từ mùa thu. Được yêu thích và nổi trội nhất có lẽ là những trái dâu tây căng, đỏ mọng. Nơi đây có trồng năm giống dâu tây chính đó là Beni Hoppe, Akihime, Tochiotome, Mouikko và Yayoihime. Mùa hái dâu thường diễn ra từ tháng 1 tới cuối tháng 5. Du khách sẽ phải trầm trồ khi tới tham quan các vườn dâu tây tại trang trại bởi quy mô, cách thức sản xuất và sự hấp dẫn của những trái dâu tươi. Sau khi hái xong thì chúng được bán theo trọng lượng. Không chỉ vậy, với những du khách yêu thích sự ngọt ngào, địa điểm lý tưởng nhất là khu nghỉ chân liền kề với trang trại trồng dâu. Việc thưởng thức những trái dâu tươi kết hợp với sự ngọt ngào của sữa đặc chắc chắn sẽ là một hương vị khó quên.

Trang trại thịt nướng Mông Cổ - Genghis Khan
Sau khoảng thời gian khám phá các hoạt động tại trang trại, chắc hẳn chúng ta đã cảm thấy đói bụng và cần phải nạp năng lượng ngay. Một sự lựa chọn cho du khách chính là thưởng thức hương vị thịt nướng đặc biệt tại trang trại thịt nướng Mông Cổ ngay trong khuôn viên Mother Farm. Những miếng thịt nướng tươi ngon được tẩm ướp các nguyên liệu và gia vị truyền thống Nhật Bản kết hợp với nước sốt tương đặc biệt sẽ không làm du khách thất vọng về hương vị của nó. Một món ăn khác mà bạn không thể bỏ qua chính là sườn cừu nướng và xúc xích tự làm. Sườn cừu có độ dày nhưng không hề dai mà ngược lại rất mềm sau khi được nướng cùng các gia vị như hạt tiêu, mật xong, ớt. Xúc xích không hề có chất phụ gia mà vẫn giữ nguyên được vị thơm ngon của thịt. Sau khi thưởng thức những món ăn chính, chúng ta sẽ tráng miệng bằng những que kem ốc quế vani hoa quả được lấy nguyên liệu ngay tại trang trại như dâu, kiwi, việt quất. Thật là một bữa ăn đáng nhớ với những người thân trong gia đình và bạn bè phải không?  

Tấm thảm hoa đầy màu sắc ngay tại trang trại

---

---

Một khía cạnh quyến rũ khác của Mother Farm chính là những tấm thảm hoa đầy màu sắc của đa dạng các loài hoa đang đua nhau khoe sắc nơi đây. Từ giữa tháng 2 tới tháng 4, bạn có thể thưởng thức một cánh đồng gần 3,5 triệu bông hoa mù tạt vàng tươi tạo ra bức tranh thiên nhiên đầy sức sống. Đây là cánh đồng hoa mù tạt lớn nhất trong toàn bộ khu vực Kanto. Từ giữa tháng 5 đến giữa tháng 10, bạn có thể chiêm ngưỡng những cây dã yên thảo màu hồng thơ mộng. Mỗi mùa lại có một diện mạo riêng, một tấm áo riêng, vì vậy đừng bỏ lỡ vẻ đẹp của những cánh đồng hoa nơi đây. Đây cũng là địa điểm chụp hình được yêu thích nhất với du khách bởi con đường đi bộ nằm giữa cánh đồng hoa chính là nơi để du khách cảm nhận trực tiếp vẻ đẹp, được hòa mình vào thiên nhiên đất trời.

Thông tin thêm:
Địa chỉ: 940-3 Tagura, Futtsu-shi, Chiba-ken  
giờ mở cửa: Tháng 2-11: 9:30- 16:30; Tháng 12-1: 9:30-16:00
Vé vào cửa: Người lớn (1500 yên), Trẻ em (800 yên )
Cách di chuyển: 30 - 40 phút bằng xe bus từ ga JR Kimitsu hoặc 25 phút bằng xe bus từ ga JR Sanukimachi.  
Trang web: http://www.motherfarm.co.jp/vi/

10. Núi Nokogiriyama và đền Nihon-ji

Núi Nokogiriyama: Là ngọn núi trải dài từ đông sang tây, nằm ở bán đảo Boso thuộc tỉnh Chiba với độ cao 330m so với mực nước biển. Nhìn từ xa, ngọn núi có hình dạng rất độc đáo như những chiếc răng cưa vậy. Nơi đây cũng nổi tiếng là “ngọn núi Phật giáo” với hơn 1300 năm tuổi gồm nhiều hệ thống đền, chùa và các tượng Phật, La Hán khổng lồ với số lượng đa dạng và độc đáo. Du khách có hai hình thức để lên tới đỉnh núi là đi bộ và sử dụng hệ thống cáp treo. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải chuẩn bị thể lực để leo bộ một số đoạn đường để tới những địa điểm đặc biệt trên núi nhé.  

Có gì trên đỉnh núi Nokogiriyama nhỉ? Đảm bảo rằng bạn sẽ không hối tiếc khi phải leo bộ hay đi hệ thống cáp treo tới đỉnh núi đâu vì đây sẽ là một trải nghiệm đáng nhớ trong cuộc đời đấy. Từ đỉnh núi, chúng ta có thể phóng tầm nhìn bao trọn không gian và cảnh quan bên dưới. Một hướng, bạn có thể nhìn thấy toàn bộ thị trấn Hota trải dài từ bờ biển đến đất liền. Hướng khác, bạn sẽ có dịp ngắm nhìn núi Phú Sĩ hùng vĩ phía xa nếu thời tiết đẹp! Khi đứng trên đỉnh núi cao 330m này, chúng ta sẽ có cảm giác như đang đứng ở Tháp Tokyo với độ cao 333m để ngắm nhìn toàn cảnh thành phố vậy. Hơn hết, một cảm giác thỏa mãn, tự hào khi chinh phục được thiên nhiên và cảm nhận được sức mạnh của bản thân sẽ là điều dễ hiểu nếu bạn được đứng trên đỉnh núi Nokogiriyama.  

Khu phức hợp đền Nihon-ji:
Nơi thờ cúng lâu đời nhất ở vùng Kanto - đền Nihonji là một ngôi đền Phật giáo Soto được xây dựng hơn 1300 năm trước vào năm 725 sau Công nguyên. Ngôi đền ban đầu là một tu viện và là nơi sinh sống của những nhân vật nổi tiếng như Roben - người sáng lập ngôi chùa Todai-ji ở Nara và Kukai và Shingon. Trong những thăng trầm của lịch sử, ngôi đền đã bị bỏ hoang và hồi sinh nhiều lần trong suốt các thời đại. Với phong trào chống Phật giáo dẫn đến các cuộc tấn công với mức độ thiệt hại cao cũng như các đám cháy bùng phát sau trận động đất lớn năm 1939, ngôi đền đã bị phá hủy phần lớn nhưng hiện nay, nơi đây đã được tu sửa lại vẫn giữ nguyên được nét cổ kính, truyền thống và nét linh thiêng của ngôi đền.  

Ishidaibutsu: Là bức tượng Phật được chạm khắc trên vách đá lớn nhất ở Nhật Bản. Bức tượng được khắc vào năm 1783 - 1000 năm sau khi ngôi đền được thành lập với chiều cao 31.5m. Ishidaibutsu được đánh giá có kích thước gấp đôi so với bức tượng Phật bằng đá Kamakura. Bức tượng mô phỏng một vị Phật từ bi, tay cầm hộp thuốc thần chứa viên ngọc lục bảo, có khả năng chữa được bách bệnh. Có thể nói sự kết hợp của bức tượng Phật được bao quanh bởi màu xanh lá của cây cối cùng với màu xanh biếc của bầu trời đã tạo nên khung cảnh tráng lệ, tạo cảm giác thanh bình và nhẹ nhõm khi tới đây. Ở bên trái của Đức Phật là hàng trăm bức tượng Jizo trắng, có kích thước nhỏ hơn. Phật Jizo là vị thần rất được yêu quý và sùng bái bởi Ngài chính là người bảo vệ trẻ em - mầm non của đất nước. Tới đây, bạn có thể mua những bức tượng Jizo nhỏ để cầu nguyện và đặt chúng ở dưới chân của bức tượng Jizo lớn này

1500 bức tượng La Hán:  

---

---

1500 vị La hán là những người đã đạt tới cảnh giới giác ngộ, mỗi người có một biểu cảm khuôn mặt khác nhau, tạo cho du khách cảm giác vô cùng hứng thú. Nằm trên bề mặt đá dọc theo những lối đi quanh co, uốn lượn trên sườn núi, 1500 bức tượng có sự đa dạng về kích thước và hình dáng, với nhiều bức đã bị chặt đầu, không giữ được hình dáng nguyên vẹn do phong trào chống lại Phật giáo Haibutsu Kishaku năm 1868-1874, sau thời kỳ Minh Trị Duy Tân, nhiều địa điểm Phật giáo đã bị tấn công và bị phá hủy.  

Những bức tượng ở đây bị tàn phá khá nặng nề, nhiều bức bị chặt đầu, nhưng phần thân vẫn còn, một số có thể sửa chữa lại còn một số thì không. Điều này đã tạo nên nét độc đáo riêng cho mỗi bức tượng. Với những vết tích lịch sử còn lưu lại như những vết sẹo và vết nứt cùng với dấu tích thời gian khi những bức tượng bị rêu phong bao phủ, các bức tượng La Hán được coi là minh chứng thật nhất cho dòng chảy thời gian và lịch sử. Các con đường mòn quanh núi - nơi đặt những bức tượng La Hán không phải là những con đường bằng phẳng, dễ đi, thậm chí có những chỗ chúng ta còn thấy những tấm biển cảnh báo “Chú ý đầu của bạn” được đặt trước bất kỳ một đường hầm xuống hang động nào có thể khiến cho bạn “sởn gai ốc”. Tuy hành trình khám phá có tốn công sức một chút nhưng khi được chiêm ngưỡng các thành quả mà chúng ta đã đạt được, bạn sẽ không hề hối hận chút nào đâu.

Hyaku-Shaku Kannon: Để tưởng niệm những người bị giết trong Chiến tranh thế giới thứ II, người ta đã dựa trên hình tượng Phật Quan âm để tạc khắc một bức tượng cao tới 30m lên vách núi ngay dưới đài quan sát Jigoku Nozoki. Nếu đứng ngay góc phải, bạn sẽ được chiêm ngưỡng một khung cảnh có cả bức tượng và đài quan sát nổi tiếng cùng một lúc.

---

---

Các cách di chuyển lên đỉnh núi:  
- Con đường mòn: Có hai con đường chính để tới đỉnh núi Nokogiriyama, cả hai đều mất khoảng 50 phút để leo lên tới đỉnh và cùng đi lên từ một phía của ngọn núi. Mỗi tuyến đường đều có các địa điểm và vị trí dừng chân. Theo bảng chỉ dẫn đường, nằm phía bên trái là tuyến Sharikimichi gồm các con đường mòn còn tuyến đường Kanto Fureai No Michi gồm những bậc thang nằm bên phải. Một khi đã leo lên được tới đỉnh, bạn sẽ thấy những tàn tích mỏ đá thời Edo trên cả hai tuyến đường. Dọc theo hai con đường mòn đều có biển chỉ dẫn, tuy nhiên có một vài điểm vẫn chưa đủ rõ ràng. Vì vậy, nếu du khách chọn leo bộ để tới đỉnh núi thì đừng quên mang theo bản đồ hướng dẫn, nếu không, bạn có thể sẽ bị lạc hoặc phải mất nhiều thời gian mới có thể tìm ra đường đi. Một trong những lý do tuyệt vời nhất cho việc leo núi đó là để chiêm ngưỡng các dấu tích vô cùng hấp dẫn của mỏ đá tự nhiên. Dấu vết của chữ kanji trên những bức tường và những vị bức tượng Phật nhỏ được chạm khắc ở một độ cao không tưởng. Dọc theo con đường mòn Sharikimichi vẫn còn lưu giữ các vết tích của những tuyến đường vận chuyển than đá cũ cùng với thông tin được giới thiệu bằng tiếng Anh.  
- Cáp treo: Nếu du khách không có đủ thể lực để leo bộ lên đỉnh núi thì việc di chuyển bằng cáp treo sẽ là một lựa chọn sáng suốt. Trạm Sanroku cách bến phà khoảng 10-15 phút và có xe xuất phát 5 phút một lần. Gía một vé khứ hồi là 930 yên và vé một chiều là 500 yên. Chỉ cần mất khoảng 5-10 phút nếu đi cáp treo, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những khung cảnh tuyệt vời trên cao của vịnh và núi. Tuyến cáp treo bắt đầu từ lúc 9 giờ sáng, hoạt động tới 5 giờ chiều vào mùa hè (16 / 2 – 15 /11) và đến 4 giờ chiều vào mùa đông (16/11 – ngày 15 / 2).

Cách di chuyển tới cáp treo
Tokyo đến Nokogiriyama: Di chuyển bằng tàu hỏa mất 2 giờ từ ga Tokyo đến ga Hamakanaya. Bạn có thể bắt tuyến Keio hoặc Sobu đến ga Soga hoặc Kimitsu, tới điểm cuối thì chuyển sang tuyến JR Uchibo để đến Tateya hoặc Awa-Kamogawa. Toàn bộ chi phí cho một chiều là 1.940 Yên. Cáp treo và các tuyến đường đi bộ cách ga tàu một đoạn khá ngắn. Nếu có xe ô tô và quanh thị trấn có bãi đỗ thì bạn cũng có thể lựa chọn đi đường cao tốc Nokogiriyama Tozan từ đường 127 ven biển để bắt đầu chuyến hành trình của mình.
Yokohama đến Nokogiriyama: Từ bên dưới Tokyo đến bán đảo Boso rất tiện nếu di chuyển bằng bằng phà. Đơn giản chỉ cần bắt tuyến Keikyu đến ga Keikyu-Kurihama và bắt xe bus để đến Cảng Tokyo-Wan . Mất khoảng 10 phút để đón xe và chi phí là 190 yên. Tới đó, bạn có thể mua vé từ phòng bán vé hoặc máy bán hàng tự động (có sẵn tiếng Anh) với 720 yên cho vé một chiều hoặc 1.130 yên cho vé khứ hồi. Khi đến nơi, bạn có thể đi theo lộ trình đã chọn, hoặc tới đi cáp treo theo chỉ dẫn.

Tổng kết: Vậy là chúng ta đã cùng liệt kê các địa điểm tham quan đáng nhớ của tỉnh Chiba xinh đẹp. Từ những bãi biển gần gũi, đơn sơ tới những bãi biển hùng vĩ để cùng ngắm vẻ đẹp hoàng hôn thơ mộng. Chúng ta cũng được hình dung vẻ đẹp thiên nhiên của rừng núi, hoa cỏ để rồi hòa mình vào thiên nhiên đất trời và tận hưởng cảm giác chinh phục thiên nhiên. Được trải nghiệm trên những chuyến tàu ngược thời gian về với tuổi thơ hồn nhiên, ngắm nhìn những chiếc thảm hoa rộng lớn với đa dạng các màu sắc mà không nơi nào mang tới cảm giác như vậy. Có quá nhiều cảm xúc trong một chuyến đi tới tỉnh Chiba, không còn là một thành phố xô bồ, đông đúc hay hiện đại, chuyến đi như để ta tìm lại chính mình, trải nghiệm và hiểu thêm về chính bản thân mình. Còn chờ gì nữa, hãy xách ba lô lên và tận hưởng cảm giác này ngay khi có thể nhé.