Mục lục
1. Ga Otsuchi
2. Moguranpia - Thủy cung dưới lòng đất
3. Đài tưởng niệm sóng thần Iwate
4. Cây thông thần kỳ
5. Thị trấn Taro
6. Trung tâm Kosodeama
7. Trường tiểu học thành phố Sendai Arahama
8. Tham gia "Tour xe bus người kể chuyện" của khách sạn Minami Sanriku Kanyo
9. Bảo tàng Rias Ark

Ngày 11 tháng 3 năm 2011, cả thế giới chấn động khi nghe tin một thảm họa kép sóng thần và động đất tàn phá nặng nề tỉnh Iwate, dẫn tới thảm họa kinh hoàng được cả thế giới biết đến:“Thảm họa Fukushima”. Ít nhất một lần, chúng ta đã từng nghe hoặc nhìn những hậu quả nặng nề mà người nhân Iwate phải trải qua, từng câu chuyện, từng nhân vật, sự mất mát đã lấy đi không ít những giọt nước mắt xót thương, sự cảm thông và sẻ chia của người dân trên thế giới. Đã 10 năm trải qua, với sự mạnh mẽ và dũng cảm của người dân Nhật Bản, vùng đất này đã dần được khôi phục, song những ký ức đau thương này chắc chắn sẽ không bao giờ quên và sẽ tồn tại mãi với lịch sử. Trong bài viết lần này, chúng ta sẽ cùng ghé thăm những địa điểm, những minh chứng của trận thảm họa để tìm hiểu xem người dân Nhật đã phải chịu đựng nỗi đau thương gì, cũng như những nỗ lực và tinh thần quả cảm của họ trong suốt những chặng đường qua đã được tái hiện như thế nào.

1. Ga Otsuchi

Thị trấn Otsuchi trên bờ biển Sanriku của tỉnh Iwate đã bị tàn phá nặng nề bởi trận động đất có cường độ lên đến 9.1 độ richter. Chính vì vậy mà nhà ga Otsuchi cùng tuyến đường sắt JR Yamada cũng trong tình trạng hỏng hóc nặng nề, không còn hoạt động được trong thời gian đó. Đến năm 2019, nơi đây lại trở thành một biểu tượng của sự hồi sinh, khi được xây dựng lại và trở thành tuyến đường sắt thứ 3 dài nhất Nhật Bản. Kể từ khi Tuyến JR Yamada được chuyển sang Đường sắt Sanriku, nó đã được “tái sinh” với tư cách là cửa ngõ vào thị trấn.

Nhà ga Otsuchi được xây dựng theo mô hình giống như trái bầu vậy. Được biết, trong cuộc bỏ phiếu để xây dựng lại nhà ga, kế hoạch và bản thiết kế hình bầu đã được nhiều người lựa chọn nhất. Sở dĩ phương án này được lựa chọn nhiều nhất vì ở thị trấn Otsuchi nổi tiếng với hòn đảo Houraisan - có hình dạng giống quả bầu khi nhìn từ xa.

Bên trong nhà ga, du khách sẽ cảm thấy khá ngạc nhiên khi có rất nhiều nhân vật họa hình bằng nhựa trang trí từ phòng chờ, trần nhà, ban công và sảnh. Hiệp hội du lịch thị trấn Otsuchi cũng nằm trong nhà ga, vì vậy, du khách có thể tham khảo và được tư vấn nhiều thông tin du lịch quan trọng và hữu dụng cho chuyến đi của mình.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 1 Honmachi, Otsuchi-cho, Kamihei-gun, Iwate

Cách đi: Khoảng 20 phút từ ga Kamaishi trên tuyến Sanriku Railway Riasu

Hiệp hội du lịch thị trấn

Điện thoại: 0193-42-5121

Giờ làm việc: 9:00 - 17:00

2. Moguranpia - Thủy cung dưới lòng đất

Moguranpia là thủy cung dưới lòng đất duy nhất của Nhật Bản, nằm ở thành phố Kuji, tỉnh Iwate. Sau khi thảm họa xảy ra, toàn bộ thủy cung bị phá hủy hoàn toàn, cho tới 5 năm sau, nơi đây mới được mở cửa hoạt động trở lại.

Tầng đầu tiên của tòa nhà hành chính là cửa hàng và góc sản xuất trực tiếp, nơi bạn có thể mua hàng hóa "Sakana-kun" và các sản phẩm đặc sản của Kuji. Sakana-kun là một nhà ngư học, người đã được đại học Tokyo Kaiyo trao tặng danh hiệu Tiến sĩ danh dự và người góp công lớn trong việc hỗ trợ và xây dựng lại thủy cung. Tầng hai là nơi bạn có thể tìm hiểu về ba cơ sở lưu trữ dầu duy nhất ở Nhật Bản, và tầng 3 là khu liên quan đến phòng chống thiên tai mới thành lập. Trên tầng 4 có góc triển lãm đặc biệt, nơi du khách có thể xem những bức tranh và hình ảnh về Sakana-kun, cũng như chiêm ngưỡng các loài cá quý hiếm. Tầng 5 trên tầng cao nhất là đài quan sát, nơi du khách có thể ngắm nhìn toàn khuôn viên thủy cung và biển Sanriku xinh đẹp.

---

---

Điểm ấn tượng và được mong chờ nhất có lẽ là thế giới thủy cung dưới lòng đất, mang một vẻ đẹp thần bí và gợi cho du khách liên tưởng tới việc chúng ta đang đi sâu xuống dưới lòng đại dương vậy. Nơi đây lưu giữ và trưng bày khoảng 3.000 loài sinh vật biển, được chia thành 40 bể cá có kích thước lớn nhỏ khác nhau. Một trong những loài cá quý hiếm và nổi bật ở thủy cung chính là cá mao tiên. Trái ngược với vẻ đẹp lộng lẫy như những bộ cánh, chúng lại mang trong mình những chiếc gai nhọn có độc.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 1-43-7 Samurai Hama-cho, Kuji-shi, Iwate　

Điện thoại:  194-75-3551

Trang web: http://www.moguranpia.com/

3. Đài tưởng niệm sóng thần Iwate

Tọa lạc ở khu vực ven biển của Thành phố Rikuzentakata, vào tháng 9 năm 2019, đài tưởng niệm sóng thần Iwate đã được khánh thành. Với mục đích tưởng niệm những nạn nhân trong trận thảm họa, cũng như là lời giáo dục cho các thế hệ mai sau về những mất mát mà đất nước mặt trời mọc đã phải hứng chịu, càng tô thêm vẻ đẹp ý chí quật cường, tình đồng bào trong trái tim mỗi người.

Cách thiết kế của đài tưởng niệm cũng rất đặc biệt, mang ý nghĩa biểu tượng cao cho quá khứ, hiện tại và tương lai. Ở trung tâm quảng trường của đài tưởng niệm là một bể nước, mang hình ảnh tượng trưng cho hiện đại. Đằng sau bể nước là một con đường dài thẳng tắp, kéo dài từ núi ra biển. Đi trên con đường trung tâm, chúng ta sẽ thấy hai hình ảnh hai tòa nhà bên trái và bên phải. Trong khi tòa bên trái là biểu tượng của quá khứ đau thương thì tòa bên phải là hình ảnh của tương lai.

Nằm trên con đường trung tâm là hàng thông được mệnh danh là “Cây thông thần kỳ”. Trong quá khứ, hơn 70.000 cây thông biến mất do bị tàn phá bởi thảm họa, vậy mà cho dù chỉ còn một vài cây sống sót, chúng vẫn sinh sôi và phát triển ra các cây mới. Sức sống bền bỉ này cũng là hình ảnh tượng trưng cho người dân Nhật Bản.

---

---

Theo chân khám phá từng tòa nhà, du khách nên đến với tòa nhà biểu tượng cho quá khứ trước - nơi trưng bày những hình ảnh, tư liệu về những mất mát cả về người và tài sản, nhằm tái hiện lại phần nào sự tàn phá nặng nề của trận thảm họa kép này.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 180 Dotekage, Kesen-cho, Rikuzentakata-shi, Iwate

Điện thoại: 0192-47-4455

Giờ mở cửa: 9:00〜17:00

Trang web: https://iwate-tsunami-memorial.jp/

4. Cây thông thần kỳ

Thành phố Rikuzentakata được chỉ định là Vườn quốc gia Sanriku Fukko, vào năm 2011 đã bị phá hủy gần như toàn thành phố. Nếu nhìn dọc theo bờ biển, du khách có thể quan sát được một loại cây cao vút, đứng sừng sững giữa bầu trời cao - đây chính là cây thông duy nhất còn sống sót và cũng là chứng nhân lịch sử, một tượng đài sau khi thảm họa khủng khiếp xảy ra. Cây thông duy nhất có tên Takata Matsubara, cao tới 15m. Đối với nhiều người dân trong thành phố, đây không chỉ là một loại cây thông thường, nó còn là một chỗ dựa tinh thần cho người dân, như một lời nhắc nhở với mọi người về sự kiên cường, biết vươn lên trong nghịch cảnh.

---

---

Nếu đến để chiêm ngưỡng tượng đài này gần hơn, chúng ta mới cảm thấy sự sừng sững và cao vút của loài cây này. Chắc hẳn sau khi tận mắt nhìn cận cảnh sự khủng khiếp mà thảm họa xảy ra, chúng ta lại không nghĩ rằng tại sao một loài cây mảnh khảnh này lại có thể chống chọi và sống sót tới tận ngày nay. Rất nhiều người thậm chí còn thốt lên rằng điều này thật sự quá thần kỳ. Ngay phía sau cây thông là một nhà nghỉ Thanh niên trước đây. Nếu bạn hỏi vì sao tòa nhà này lại bị sập và đổ gãy ở một số chỗ thì chính quyền thành phố muốn lưu giữ một hình ảnh chân thực những gì đã xảy ra trong thảm họa. Đây cũng là những hình ảnh đối lập khiến mọi người sẽ có những suy nghĩ khác nhau cho riêng mình giữa một bên là cây thông thần kỳ cao chọc trời và một bên là tòa nhà bị phá hủy trong quá khứ.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 176-6 Sunamori, Kesen-cho, Rikuzentakata-shi, Iwate

Thời gian mở cửa: 8: 00-17: 00

Cách đi: Khoảng 15 phút đi bộ dọc theo Đường 45. Xuống tại ga Kiseki No Ippon Matsu trên tuyến JR Ofunato và đi bộ khoảng 20 phút.

5. Thị trấn Taro

Thị trấn Taro cách Ga Miyako khoảng 20 phút đi bằng tuyến đường sắt Sanriku. Tận mắt chứng kiến hệ thống giao thông vận tải đang được tu sửa và xây dựng lại, du khách sẽ rất bất ngờ với khung cảnh tàn phá nặng nề của thị trấn trong 10 năm trước. Có thể nhận thấy nhịp sống hàng ngày đang dần trở về với quỹ đạo bình thường, tuy nhiên, có thể nhận ra không có quá nhiều dân cư và các khu nhà ở dày đặc giống như các nơi khác.

Khu ẩm thực đặc trưng nhất ở thị trấn có lẽ là hai cửa hàng nổi tiếng Donko Don và Masaki Wakame Ramen. Tuy hai cửa hàng mới mở cửa trở lại vào khoảng năm 2017 nhưng nơi đây vẫn chiếm được cảm tình của rất nhiều thực khách. Donko Don nổi tiếng nhất với món cơm cá chiên giòn tan - được làm từ một loại cá trắng vốn được sử dụng để làm súp truyền thống. Thưởng thức món ăn cùng với một chút nước sốt đặc biệt và chấm trong một bát trứng hấp nhỏ chắc chắn sẽ là hương vị mà bạn yêu thích. Còn với Masaki Wakame Ramen, những bát mì ramen nóng hổi chính là sự lựa chọn được yêu thích nhất. Nước dùng ngọt và đậm đà từ nước hầm xương, những sợi mì dai ngon, kết hợp với vị thanh thanh của rong biển, dùng kèm với những miếng thịt sẽ mang lại cảm giác rất khác so với những bát mì mà du khách đã thưởng thức.

Sau khi dùng bữa xong, chúng ta không thể không tới thăm những di tích, dấu vết còn sót lại của quá khứ. Khách sạn Taro Kanko, nằm ngay gần Zensukeya Shokudo, chính là một trong những nhân chứng của thời gian. Tòa nhà vẫn giữ nguyên được cấu trúc ban đầu do bê tông cốt thép trụ ở bên dưới, nhưng sóng thần cao hơn 17 mét đã làm ngập tầng 4, tầng 1 và tầng 2 bị cuốn trôi hoàn toàn ngoại trừ các trụ.

Ngoài ra, trên ngọn đồi trên biển của khách sạn Taro Kanko, có một công viên tên là San Senchi có tầm nhìn hướng ra bãi đá Sannoiwa. Từ đây, bạn có thể thưởng ngoạn quang cảnh tuyệt đẹp của Sannoiwa xinh đẹp, song để lại ấn tượng hơn cả là một tượng đài bằng đá trong công viên này. Đó là một bia đá được khắc "Bài thơ yêu cầu sóng" được viết bởi Yoshi Tabata - người đã mất mẹ trong trận sóng thần Showa Sanriku khi còn nhỏ.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 2-5-1 Taro, Thành phố Miyako, Quận Iwate

Cách đi: Khoảng 8 phút đi bộ từ ga Shintaro

6. Trung tâm Kosodeama

Một địa điểm vô cùng nổi tiếng với bộ phim Nữ thợ lặn - Amachan, đó là trung tâm Kosodeama nằm ở thành phố Kuji, nơi tiếp giáp với thành phố Hachinohe ở tỉnh Aomori, ở phía đông bắc của tỉnh Iwate. Amachan là những nữ thợ lặn chuyên bắt nhum và bào ngư. Những nữ thợ lặn này thực ra là vợ của những người đàn ông làng chài. Hầu hết các Ama có thể nín thở khoảng 1 phút và bắt 10 con nhum trong một lần lặn. Vì tọa lạc ngay gần bờ biển nên nơi đây cũng không tránh khỏi “cơn thịnh nộ” của sóng thần và động đất năm đó. Tuy nhiên, thật may mắn vì trung tâm đã mở cửa trở lại vào tháng 3 năm 2015.

Tầng một của trung tâm - nơi khởi nguồn của Amachan và có thể nói là nơi linh thiêng đối với những người hâm mộ Amachan, là cửa hàng bán đồ Amachan và các sản phẩm địa phương. Tầng hai là góc triển lãm, nơi bạn có thể tìm hiểu về lịch sử. Tầng 3 là nhà hàng ăn, du khách có thể thưởng thức nhím biển vừa mới được đánh bắt, súp Mamebu được coi là món ăn linh hồn của vùng này. Hơn nữa, bạn có thể nhìn ra quang cảnh tuyệt đẹp của Thái Bình Dương từ đài quan sát trên tầng thượng.

Từ tháng 7 tới tháng 9 là thời điểm có những màn biểu diễn lặn biển của các Amaa, du khách có thể mua vé tham quan và chiêm ngưỡng ở khoảng cách gần nhất khả năng lặn biển, bắt nhím và bơi lội thuần thục của họ. Tất cả du khách đều hồi hộp chờ đợi thành quả của những thợ lặn chuyên nghiệp này, trung bình 1 phút có thể bắt tới 10 con nhím biển. Những trang pháo tay khích lệ và cổ vũ chính là điều động viên và khen ngợi cho tài năng của du khách dành cho họ.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 24-110-2 Ube-cho, Kuji-shi, Iwate

Điện thoại:  0194-54-2261

Thời gian hoạt động: ] 9: 00-17: 00

Cách đi: Khoảng 20 phút đi xe từ ga Kuji

Trang web: https://www.kuji-kankou.com/ama

7. Trường tiểu học thành phố Sendai Arahama

Hầu hết các thành phố và thị trấn ven biển khu vực Sendai đều bị phá hủy nghiêm trọng, trong đó, trường tiểu học thành phố Sendai Arahama cũng không phải là ngoại lệ. Được biết, khi sóng thần ập đến, trong trường đang có tổng số 320 người gồm học sinh và giáo viên. Thật may mắn là cả trường đã di chuyển lên sân thượng trước khi sóng thần làm ngập và tàn phá cả tầng 1 và 2 của trường học. Sau đó, không chỉ trường học không hoạt động do sóng thần mà trường Tiểu học Arahama, khu học chính được chỉ định là khu vực có nguy cơ thiên tai, đã đóng cửa vào tháng 3 năm 2016. Nó đã được quyết định đưa vào Trường Tiểu học Nanago gần đó.

Tuy nhiên, ngay cả sau khi trường đóng cửa, ngôi trường vẫn không bị phá bỏ và vẫn được bảo tồn như những gì còn sót lại sau trận động đất tại trường Tiểu học Arahama. Công tác cải tạo và kháng địa chấn đã được thực hiện để giữ nguyên hiện trạng, nhằm nâng cao nhận thức về phòng chống thiên tai mà không bị ảnh hưởng bởi động đất đã mở cửa cho công chúng vào tháng 4 năm 2017 - 1 năm sau khi trường đóng cửa.

Du khách có thể tự do tham quan ngôi trường từ tầng 1 đến tầng 4 để tận mắt chiêm ngưỡng những hậu quả và sức tàn phá nặng nề của thiên tai. Từ trần lớp học, hành lang, cửa sổ, tất cả gần như tái hiện hoàn hảo khung cảnh của ngôi trường 10 năm trước vậy. Bên trên tầng thượng từng là nơi sơ tán khẩn cấp của ngôi trường, du khách có thể nhìn thấy không gian rộng lớn xung quanh đó, với những bãi đất trống và thảm cỏ xanh. Chính những “chứng nhân lịch sử” này sẽ là lời nhắc nhở và cảnh báo cho các thế hệ sau, cũng như để mọi người tưởng nhớ đến những nỗi đau mất mát mà quốc gia này đã trải qua.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 32-1 Shinborihata, Arahama, Wakabayashi-ku, Sendai, Miyagi

Giờ mở cửa: 10: 00-16: 00

Vé vào cửa: Miễn phí

Số điện thoại: 022-355-8517

8. Tham gia "Tour xe bus người kể chuyện" của khách sạn Minami Sanriku Kanyo

Minamisanriku là một thị trấn nhỏ với dân số 17.000 người. Sau trận động đất, hơn 700 người đã chết và mất tích, và hơn 60% trong số khoảng 5.000 ngôi nhà đã biến mất do sóng thần. Ở thị trấn Minamisanriku, có một khách sạn du lịch "Minami Sanriku Kanyo", là một trong những khách sạn lớn nhất ở Nhật Bản. Đây cũng là một khách sạn đã trở thành cơ sở để tái thiết khu vực, chẳng hạn như tiếp nhận tình nguyện viên và những người phải di dời sau trận động đất.

Khách sạn tổ chức một chuyến xe đặc biệt - Tour xe bus kể chuyện để mọi người được trực tiếp nghe những câu chuyện có thật, những sự kiện và hoàn cảnh của người dân trong khoảng thời gian thảm họa đó.

Điểm đầu tiên mà xe bus dừng chân là tòa nhà văn phòng các biện pháp phòng chống thiên tai ở thị trấn Minamisanriku. Đây đã từng là một trong những nơi sơ tán trên cao của người dân khi sóng thần ập đến. Tuy nhiên, trận sóng thần quá lớn với độ cao hơn 2m gần như có thể bao trọn tòa nhà ba tầng này. Ngày nay, hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy là khung thép thô sơ của tòa nhà.

Chuyến xe bus cũng đưa bạn qua khu phố mua sắm vừa mới được dựng lại - Phố mua sắm Minamisanriku-san. Điều ấn tượng đầu tiên của khu phố là những lá cờ của nhiều quốc gia được treo trên cao. Tiếp đó, hơn 30 cửa hàng lớn nhỏ đã mở cửa, bày bán rất nhiều sản phẩm từ đồ ăn, quần áo, đồ lưu niệm và thủ công.

Ở bên ngoài khu phố mua sắm là một bức tượng đá khá đặc biệt, đây là một món quà được Tổng thống Chile trao tặng thị trấn vào năm 2015.Thực chất, trước khi thảm họa kép xảy ra, bức tượng đã có mặt ở đó, tuy nhiên, nó bị cuốn trôi và phá hủy. Sau đó, Chile đã trao tặng lại bức tượng đá nhằm tôn vinh quan hệ giữa hai nước.

Thông tin thêm:

Thời gian: 8:45 Khởi hành (khoảng 60 phút)

Chi phí: Người lớn 500 yên Trẻ em (học sinh tiểu học trở xuống) 250 yên

Đặt chỗ: Nộp hồ sơ tại quầy lễ tân trước 21h ngày hôm trước ngày khởi hành.

9. Bảo tàng Rias Ark

Bảo tàng Rias Ark là một bảo tàng công cộng mở cửa vào năm 1994, được thành lập với mục đích ban đầu là thu thập các nguồn tài nguyên văn hóa của vùng Sanriku và truyền lại cho các thế hệ sau. Tuy nhiên, sau khi thảm họa xảy ra, bảo tàng đã mất 2 năm để thu thập những bức tranh, hình ảnh và hiện vật nhằm tái hiện lại chân thật nhất khung cảnh bị tàn phá nặng nề của thành phố, người dân. Vì vậy, đến tháng 4 năm 2013, bảo tàng mới chính thức tu sửa và trưng bày lại chủ đề, ra mắt công chúng.

---

---

Theo thống kê, bảo tàng đang lưu giữ 203 bức ảnh do người phụ trách bảo tàng chụp tại nơi xảy ra thảm họa, 155 đồ vật bị hư hại được thu thập, 137 tư liệu lịch sử. Từng bức ảnh là minh chứng tái hiện rõ ràng một thời quá khứ khốc liệt và những điều kinh khủng đã xảy ra mà chúng ta dù có tưởng tượng cũng không nghĩ chúng lại nghiêm trọng như vậy.

Không chỉ thể hiện qua hình ảnh, bảo tàng còn trưng bày rất nhiều hiện vật bị phá hủy. Từ những mảnh vụn mà chúng ta không phân biệt được rõ hình dạng của chúng, tới những đồ vật gần gũi như đồ dùng gia đình, gấu bông trẻ con, đồng hồ,...

---

---

Bảo tàng là một trong số ít những nơi còn trưng bày và tái hiện lại một quá khứ đau thương, một điều kinh hoàng đã xảy ra với vùng đất vốn dĩ rất bình yên ở nơi đây. Không những nhắc nhở thế hệ mai sau, ca ngợi tinh thần dân tộc mà bảo tàng còn đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ lịch sử, để nó luôn nhắc nhở mọi người và du khách về sự cân bằng giữa thiên nhiên và con người.

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 138-5 Akaiwamakisawa, Thành phố Kesennuma, Tỉnh Miyagi

Điện thoại: 0226-24-1611

Giờ mở cửa: 9:30 - 17:00

Trang web: http://rias-ark.sakura.ne.jp/2/