Mục lục
1. Giấy tờ và thủ tục cơ bản để làm việc tại Nhật
2. Chuẩn bị trước khi chuyển việc
3. Thông báo cho công ty
4. Thuế thị dân ở Nhật
5. Ngày làm việc cuối cùng
6. Giấy tờ sau khi chuyển việc
7. Bắt đầu công việc mới


Bạn đang suy nghĩ về việc tìm một công việc mới tại Nhật Bản? Hãy chắc chắn rằng bạn có một hiểu biết đầy đủ về các loại giấy tờ, quy trình chuyển việc và tất cả những thứ cần thiết khác để có một sự chuẩn bị thuận lợi cho bước tiến mới trong sự nghiệp của mình nhé!

---

---

1. Giấy tờ và thủ tục cơ bản để làm việc tại Nhật
Visa hợp lệ
Ngay cả khi bạn thay đổi công việc, visa lao động tại Nhật của bạn vẫn cần phải có hiệu lực cho đến ngày hết hạn ghi trên thẻ cư trú. Visa lao động không bị ràng buộc với công ty đăng ký visa cho bạn. Nếu bạn có visa lao động thì bạn được phép làm việc ở Nhật với thời hạn được ghi trên visa.

Loại visa
Nếu công việc sắp tới có visa không cùng loại với công việc cũ thì bạn cần phải xin visa mới bởi visa của bạn phải phù hợp với từng loại công việc cụ thể bạn đang làm.

Thông báo cho văn phòng xuất nhập cảnh
Bạn cần thông báo cho văn phòng xuất nhập cảnh càng sớm càng tốt, muộn nhất là 14 ngày sau khi bạn rời khỏi công ty cũ. Download biểu mẫu thông báo tại http://www.moj.go.jp/content/000109987.pdf

Bạn có thể gửi thông báo qua bưu điện với phần người nhận được ghi như sau:
“To the Notification Acceptance Desk, The Residency Management Information Department, the Tokyo Regional Immigration Bureau
5-5-30 Konan, Minato-ku, Tokyo 108-8255”

Thời hạn 3 tháng
Sau khi nghỉ việc, bạn có 3 tháng để tìm một công việc mới, nếu không, visa của bạn sẽ bị thu hồi và có khả năng phải về nước. Nếu bạn đang ở Nhật Bản trong tình trạng lưu trú không liên quan đến công việc thì bạn không cần phải lo lắng về vấn đề này.

2. Chuẩn bị trước khi chuyển việc
Nên gắn bó với một công ty khoảng bao lâu?
Ở nhiều đất nước khác, việc tìm một công việc có điều kiện và mức lương tốt hơn là điều hoàn toàn bình thường nhưng ở Nhật, người ta có xu hướng muốn nhân viên của họ gắn bó lâu dài với công ty. Mặc dù việc thay đổi công việc gần đây cũng đã trở nên phổ biến nhưng 3 năm là một khoảng thời gian cần thiết trước khi bạn đến với công ty mới. Thay đổi công việc quá nhanh và quá nhiều sẽ khiến các nhà tuyển dụng có cái nhìn không thiện cảm về bạn. Họ sẽ thấy nghi ngờ về nỗ lực cống hiến của bạn cho công ty của họ và băn khoăn rằng liệu bạn có rắc rối gì với các công ty cũ hay không.

Tìm một công việc mới
3 tháng là khoảng thời gian điển hình cần thiết để bạn hoàn tất các thủ tục giấy tờ tại Nhật. Bạn cần kiểm tra thật kỹ các danh mục trong visa để chắc chắn nó phù hợp với công việc mới của bạn. Chúng tôi khuyên bạn hãy tìm việc trước và chỉ rời khỏi công ty khi có một vị trí mới để tránh mất thu nhập.  

3. Thông báo cho công ty
Khi nào nên thông báo nghỉ việc với công ty hiện tại?
Luật lao động Nhật Bản yêu cầu thông báo ít nhất trước 2 tuần đối với nhân viên toàn thời gian. Tuy nhiên, một số công ty yêu cầu nhân viên thông báo trước 1~3 tháng, nhưng chúng tôi khuyên bạn nên có kế hoạch cụ thể cho việc này càng sớm càng tốt để không gây ra quá nhiều tổn thất cho công ty.

Nên thông báo với ai trước tiên?
Khi muốn nghỉ việc, hãy nói chuyện với người giám sát trực tiếp của bạn ở một phòng riêng trong giờ nghỉ hoặc sau giờ làm việc. Họ có thể sẽ hỏi lý do nghỉ việc và dự định tiếp theo của bạn, vậy nên hãy chuẩn bị thật kỹ để mọi thứ được diễn ra suôn sẻ.  

Đưa ra ngày làm việc cuối cùng
Sau cuộc họp thiết lập lại nhân sự, công ty sẽ thông báo cho bạn biết về ngày làm việc cuối cùng, ai sẽ thay thế vị trí của bạn và bạn sẽ làm công việc gì cho đến khi chính thức nghỉ việc.

Từ chức chính thức
Ở một số công ty của Nhật Bản, người ta thường gửi đơn từ chức viết tay theo phong cách viết truyền thống, từ trái sang phải và từ trên xuống dưới. Nên nộp đơn này ngay sau khi đưa ra quyết định về ngày làm việc cuối cùng của bạn, và nên nhớ việc rút lại đơn là không thể. Nếu công ty chủ động cho bạn nghỉ việc thì không cần phải viết đơn. Nhưng nếu họ vẫn yêu cầu bạn làm điều này, bạn nên suy nghĩ kỹ trước khi viết bởi hoàn cảnh mất việc rất quan trọng khi xin trợ cấp thất nghiệp sau này.  

Kết thúc công việc
Trong thời gian ở lại công ty, bạn sẽ được yêu cầu hoàn thành nốt những công việc của mình và đảm bảo rằng người tiếp theo có thể đảm nhận vị trí của bạn một cách suôn sẻ. Đây cũng là khoảng thời gian bạn nên tận dụng những ngày nghỉ có lương còn lại tại công ty.

4. Thuế thị dân ở Nhật
Nghỉ việc không chỉ đơn giản là dừng công việc hiện tại mà còn liên quan đến thủ tục thuế. Thủ tục thay đổi thuế thị dân phụ thuộc vào thời điểm bạn bắt đầu công việc mới.

Trong vòng 1 tháng
Nếu bạn bắt đầu công việc mới trong vòng 1 tháng, bạn vẫn có thu nhập đều đặn và thủ tục rất đơn giản. Chỉ cần cho công ty cũ biết công ty mới bạn sẽ làm việc, họ sẽ lo giấy tờ cho bạn. Nếu không, hãy đến văn phòng thành phố, thay đổi thuế thị dân của bạn thành 普通徴収 (ふつうちょうしゅう) - Trưng thu thông thường, sau đó công ty mới sẽ đổi thành 特別徴収 (とくべつちょうしゅう) - Trưng thu đặc biệt.

Sau hơn 1 tháng
Thuế thị dân được tính trên thu nhập của bạn từ tháng 1 ~ tháng 12 năm trước nhưng chu kỳ thanh toán diễn ra từ tháng 6 ~ tháng 5. Vì vậy, tùy theo tháng bạn nghỉ việc, hãy quyết định xem khi nào bạn phải trả thuế thị dân.  
- Từ tháng 1 ~ tháng 5: Nếu bạn nghỉ việc trong khoảng thời gian này, thuế thị dân còn lại phải được thanh toán ngay lập tức, sẽ được trừ vào tháng lương cuối cùng của bạn và cũng sẽ không bao gồm những khoản tiền phúc lợi khác.
- Từ tháng 6 ~ tháng 12: Từ tháng 6, bạn có thể lựa chọn làm như trên và trả tất cả thuế thị dân cho đến tháng 5 năm sau ngay lập tức từ tháng lương cuối cùng của bạn. Hoặc bạn có thể tự trả góp hàng tháng. Khi đó, hãy yêu cầu công ty cũ thay đổi trạng thái của bạn thành 普通徴収 trước khi bạn rời khỏi công ty.

5. Ngày làm việc cuối cùng
Trả lại đồ đạc
Tất nhiên là ngày làm việc cuối cùng của bạn sẽ vô cùng bận rộn bởi có rất nhiều việc cần giải quyết. Bạn phải chắc chắn rằng mình đã trả lại mọi thứ mà mình đã nhận được từ công ty: thẻ bảo hiểm y tế, ID nhân viên, các tấm danh thiếp, và đôi khi là cả đồng phục của công ty, các loại chìa khóa và giấy tờ, v.v.

Hoàn thành tất cả các loại giấy tờ
Ngoài việc kiểm tra lại đồ đạc, hãy chắc chắn trước khi rời khỏi, bạn đã ký kết và trao đổi với công ty các tài liệu cùng giấy tờ cần thiết. Danh sách này sẽ gồm có:
- Giấy chứng nhận bảo hiểm thất nghiệp
- Sổ lương hưu nenkin
- Báo cáo thu nhập của bạn (hãy giữ lại nhé)
- Giấy chứng nhận mất tư cách bảo hiểm ở công ty cũ (bạn sẽ được làm lại bảo hiểm ở công ty mới)
- Đơn xin nghỉ việc (*)
- Giấy chứng nhận thôi việc (*)
* chỉ cần thiết khi vẫn chưa quyết định công ty mới

Nói lời tạm biệt
Vào ngày cuối cùng, hãy nói lời cảm ơn tới cấp trên và cả những đồng nghiệp mà bạn đã có cơ hội được làm việc cùng. Món quà cảm ơn phổ biến nhất là một hộp hoặc set bánh kẹo được bọc gói thật đẹp. Cũng đừng quên chuẩn bị vài lời để chia sẻ với nhóm hoặc bộ phận mà bạn đã từng làm việc. Lời tạm biệt chỉ cần ngắn gọn và mang năng lượng tích cực, để thể hiện được lòng biết ơn và sự cảm ơn chân thành cho khoảng thời gian đã qua trong công ty.

6. Giấy tờ sau khi chuyển việc
Khi bạn ở Nhật bằng visa lao động, bạn sẽ có 3 tháng kể từ khi thất nghiệp để tìm và bắt đầu một công việc mới. Sau khoảng thời gian này, Cục quản lý xuất nhập cảnh có thể lấy lại visa của bạn. Có vô vàn điều cần phải lưu ý về giấy tờ sau khi chuyển việc, nếu bạn cảm thấy không chắc chắn thì hãy đến văn phòng thành phố địa phương để được giải đáp.

Nếu bạn đã có một công việc mới
Nếu bạn bắt đầu công việc mới ngay sau khi kết thúc công việc trước đó, công ty của bạn sẽ đảm nhiệm hầu hết các loại giấy tờ cần thiết. Tất cả những gì bạn cần là:
- Giấy chứng nhận bảo hiểm thất nghiệp
- Sổ lương hưu nenkin
- Báo cáo thu nhập của bạn
- Giấy chứng nhận mất tư cách bảo hiểm ở công ty cũ

Đối với những người đang nghỉ đợi việc mới
Đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp
Dù là người nước ngoài nhưng tại Nhật, bạn vẫn được trả tiền bảo hiểm thất nghiệp. Vì vậy hãy đăng ký càng sớm càng tốt. Nếu bạn tự quyết nghỉ việc thì sau 90 ~ 150 ngày bạn mới có thể nhận được khoản tiền này. Khoảng thời gian ngắn nhất có thể là 3 tháng 7 ngày. Trừ khi visa của bạn là định cư theo diện kết hôn hoặc tương tự thế, hay công ty sa thải bạn mà bạn hoàn toàn không có lỗi, thì việc đăng ký này sẽ không có nhiều ích lợi lắm.

Thay đổi chế độ lương hưu
Khi bạn không làm việc ở công ty nào cả, bạn cần thay đổi chế độ lương hưu của mình thành lương hưu quốc gia, hoặc tham gia bảo hiểm của một thành viên trong gia đình tại Nhật (nếu có). Hãy làm việc này trong vòng 14 ngày sau khi rời công ty cũ của bạn.

Thay đổi bảo hiểm y tế
Bạn có 3 lựa chọn về bảo hiểm y tế.
- Tiếp tục hưởng chế độ bảo hiểm hiện tại của bạn (thời gian: trong vòng 20 ngày, thông qua công ty của bạn)
- Tham gia chế độ bảo hiểm y tế quốc gia (thời gian: trong vòng 14 ngày, hãy đến tòa thị chính địa phương)
- Tham gia chế độ bảo hiểm thành viên gia đình (thông qua công ty của họ càng sớm càng tốt)

Làm việc bán thời gian
Khi nghỉ việc, bạn có thể làm việc bán thời gian, miễn là công việc đó nằm trong giới hạn quy định về thị thực của bạn. Nếu bạn có visa theo diện “chuyên gia ngành nhân văn”, bạn có thể làm việc bán thời gian với tư cách biên dịch, nhưng không được làm các công việc như nhân viên nhà hàng hoặc cửa hàng tiện lợi. Việc không tuân theo quy định này có thể khiến đơn xin thị thực lần tiếp theo, việc gia hạn thị thực hoặc đơn xin tư cách cư trú của bạn bị từ chối. Nếu bạn không chủ động xin nghỉ việc hoặc bị mất việc nhưng không do lỗi của bản thân, bạn có thể xin giấy phép đặc biệt để làm việc ngoài danh mục quy định trong visa.

7. Bắt đầu công việc mới
Các giấy tờ liên quan đến chuyển đổi việc làm có thể rất rắc rối và dễ gây nhầm lẫn cho bạn. Hãy hỏi bộ phận quản trị nhân sự hoặc văn phòng thành phố tại địa phương của bạn để được tư vấn trong trường hợp bạn không biết mình cần phải làm những gì nhé!

Nếu đã có tất cả những giấy tờ tài liệu cần thiết từ công ty cũ và việc gia hạn visa thị thực đã ổn thỏa, thì công ty mới của bạn có thể đảm nhiệm và giải quyết nốt những phần việc còn lại. Vào thời điểm bạn nhận được visa làm việc tại công ty đầu tiên, Cục quản lý xuất nhập cảnh đã tiến hành kiểm tra bạn và cả công ty mà bạn sẽ vào làm. Khi thay đổi công việc trong cùng lĩnh vực hiện tại, sẽ không nhất thiết phải kiểm tra lần thứ hai. Nhưng thay vào đó, văn phòng xuất nhập cảnh sẽ kiểm tra công ty mới khi bạn thực hiện quá trình xin gia hạn visa, chính vì vậy hãy chắc chắn mình sắp làm việc cho một công ty có tình hình tài chính vững chắc, tương tự, vị trí làm việc mới vẫn phù hợp với giới hạn visa của bạn. Nếu bất kỳ một lỗi nào bị phát hiện trong quá trình kiểm tra liên quan đến visa hay công ty mới của bạn, rất có khả năng việc gia hạn sẽ thất bại và bị từ chối!

Ngoài ra, có một cách tăng khả năng văn phòng xuất nhập cảnh sẽ chấp nhận việc làm mới của bạn: đó là nhận được Giấy chứng nhận việc làm được ủy quyền. Chỉ cần bạn nộp, việc tiếp theo là văn phòng xuất nhập cảnh sẽ kiểm tra và có thể sẽ phê duyệt việc làm mới của bạn. Hãy nhanh chóng thực hiện khi thời hạn trong thẻ cư trú của bạn vẫn còn trên 6 tháng nhé. Vì như vậy, ngay cả trong trường hợp bị từ chối, bạn vẫn còn thời gian để kiếm tìm một công việc khác chẳng hạn.

Nguồn: https://kimi.wiki/work/changing-jobs-japan-timeline