Di chuyển bằng xe bus thành phố và xe bus cao tốc ở Nhật: mua vé, cách sử dụng và văn hóa xe bus

Mục lục
1. Xe bus thành phố
1.1 Giới thiệu chung về xe bus thành phố
1.2 Cách lên xuống xe bus
1.3 Cách trả tiền vé
2. Xe bus cao tốc
2.1 Giới thiệu chung về xe bus cao tốc
2.2 Các hãng xe bus cao tốc
2.3 Vé xe bus cao tốc
2.4 Bến xe, ghế ngồi và trang thiết bị
3. Văn hóa xe bus ở Nhật
4. Các loại xe bus có thể đi bằng JR Pass

Xe bus là một trong những phương tiện công cộng phổ biến ở Nhật (nguồn ảnh: pakutaso.com)

1. Xe bus thành phố
1.1 Giới thiệu chung về xe bus thành phố
Nhắc tới hệ thống giao thông của Nhật, chắc hẳn bạn sẽ nghĩ đến mạng lưới đường sắt rộng lớn và hình ảnh đoàn tàu cao tốc đúng không? Mặc dù tàu điện là phương tiện giao thông chính nhưng các tuyến tàu của họ không thể đi khắp nơi và thường người dân sẽ không chọn lựa chúng để di chuyển trong một quãng đường ngắn. Nhiều lúc, họ sẽ phải chọn lựa một phương thức khác để đi từ ga tàu đến địa điểm cần đến của họ. Trong số đó, xe bus lại là lựa chọn phổ biến hơn cả.

Ở những thành phố không có hệ thống các tuyến tàu dày đặc thì người dân tại đây lại coi xe bus là phương tiện di chuyển chính, chúng trở nên vô cùng hữu ích ở các thành phố lớn như Tokyo, Kyoto, Osaka,... Nhật Bản có rất nhiều hệ thống bán vé khác nhau nên để nhận diện được chính xác địa điểm mà bạn cần dừng sẽ hơi khó khăn. Có những công ty phát hành sẽ thể hiện đầy đủ thông tin thời gian chuyến đi, các tuyến đường bằng tiếng Anh trên bảng hiệu, nhưng cũng có công ty lại chỉ sử dụng tiếng Nhật. Việc sử dụng xe bus thành phố ban đầu có thể khiến bạn có cảm giác lo lắng bởi sự rắc rối, nhưng hãy chú ý đọc những hướng dẫn dưới đây để mọi thứ trở nên dễ dàng hơn nhé!

1.2 Cách lên xuống xe bus
Khi lên, hãy vào xe buýt bằng cửa phía sau, ngoài ra bạn cũng nên chú ý thông báo cửa lên hoặc xuống dán trên cánh cửa xe bus. Khi vào, hãy lấy vé từ máy nhỏ cạnh cửa. Số được in trên vé sẽ dùng để xác định giá vé của bạn. Màn hình phía trên gần tài xế sẽ hiển thị điểm dừng tiếp theo, cần phải biết cả tên điểm đến của bạn trong tiếng Nhật bởi không phải xe bus nào cũng có đầy đủ tiếng Anh trên màn hình điện tử. Khi điểm dừng của bạn đang đến gần, nhấn một trong các nút phát sáng “とまります” (có nghĩa là “dừng lại” trong tiếng Nhật) trên lưng ghế người ngồi trước bạn hoặc trên tường để báo hiệu cho người lái xe là bạn muốn xuống xe.

Nhấn vào nút “とまります” khi muốn dừng lại

1.3 Cách trả tiền vé
Khi lên xe, đừng quên lấy vé từ máy nhỏ cạnh cửa vào. Vì màn hình phía trên gần tài xế sẽ hiển thị điểm dừng tiếp theo và giá vé cho điểm dừng đó nên để xác định giá vé của bạn, so sánh số trên vé với số hiển thị trên màn hình. Nếu bạn sử dụng thẻ IC, thì không cần lo lắng về điều này, hãy chạm thẻ của bạn vào đầu đọc cảm ứng gần tài xế. Nếu sử dụng tiền mặt mà không mang theo số tiền vé chính xác, hãy dùng máy đổi tiền để nhận xu nhỏ. Khi xuống xe, hãy đặt vé và tiền vé chính xác vào hộp trong suốt bên cạnh tài xế.

Trên một số xe bus, chẳng hạn như xe bus Tokyo Metropolitan hoặc hệ thống xe bus thành phố ở Kyoto, bạn sẽ trả một mức giá cố định ngay khi lên xe dù bạn đi bao xa chăng nữa. Trên hầu hết các xe bus như vậy, bạn sẽ đi vào qua cửa trước và đi ra ngoài theo cửa sau.

2. Xe bus cao tốc
2.1 Giới thiệu chung về xe bus cao tốc
Xe bus cao tốc (高速バス, kousoku bus) thường được lựa chọn để đi du lịch đường dài và trung bình ở Nhật Bản vì chi phí rẻ hơn đi tàu. Lý do là vì xe bus có xu hướng đi chậm hơn so với tàu tốc hành nên chúng thường rẻ hơn đáng kể, đặc biệt trên các tuyến cạnh tranh thì giá vé sẽ giảm xuống mức rất thấp. Ngoài ra, trên quãng đường dài, nhiều xe bus cao tốc thường phải đi qua đêm. Du khách có thể sử dụng Japan Bus Pass để đi lại bằng xe bus với giá rất rẻ.

Xe bus cao tốc là lựa chọn phổ biến khi du lịch đường dài (nguồn ảnh: pakutaso.com)

2.2 Các hãng xe bus cao tốc
Tại Nhật có hàng chục công ty xe bus cao tốc, bao gồm cả các công ty JR Bus trước đây của nhà nước, nhiều công ty xe bus trong khu vực và các nhà điều phối xe bus giá rẻ. Nhưng đa số trang web chính thức của các hãng xe bus này chỉ có ngôn ngữ tiếng Nhật nên sẽ rất khó sử dụng đối với khách du lịch nước ngoài. Dưới đây là một số công ty và dịch vụ xe bus dễ sử dụng cho người nước ngoài:

Willer Express: Willer Express là nhà điều hành xe bus giá rẻ hàng đầu với mạng lưới rộng rãi cho phép đi lại bằng xe bus liên vùng. Đây là một trong số ít các hãng xe bus cho phép đặt chỗ trực tuyến bằng tiếng Việt. Willer Express cũng bán Japan Bus Pass, một loại vé xe bus rất rẻ cho khách du lịch nước ngoài tại Nhật Bản. Mời bạn tham khảo thêm tại http://willerexpress.com/vn/

JR Bus: Trước đây từng là một phần của Đường sắt quốc gia và hiện là công ty con của tập đoàn JR. Tổng cộng có 8 công ty xe bus JR khu vực, cùng nhau vận hành một mạng lưới xe bus trên toàn quốc: JR Hokkaido Bus, JR Tohoku Bus, JR Kanto Bus, JR Tokai Bus, Nishinihon JR Bus, JR Chugoku Bus, JR Shikoku Bus và JR Kyushu Bus. Mặc dù JR Bus không rẻ bằng xe bus khuyến mãi nhưng vẫn rẻ hơn đáng kể so với tàu tốc hành và tương đối dễ sử dụng cho khách du lịch nước ngoài. Vé có thể được mua và đặt chỗ tại quầy vé tại các ga đường sắt JR trên khắp Nhật Bản. Mời bạn đặt vé tại: https://www.kousokubus.net/JpnBus/en

2.3 Vé xe bus cao tốc
Vé thông thường
Gần như tất cả các tuyến đều có 3 loại vé: vé một chiều, vé khứ hồi và kaisuken.
- Vé khứ hồi thường rẻ hơn khoảng 10% so với hai tấm vé một chiều chiều. Tuy nhiên bạn phải quay về trong thời gian nhất định (thường là 6 đến 10 ngày) kể từ khi bắt đầu chuyến đi.
- Kaisuken thường bao gồm 4 hoặc 5 vé sử dụng được một trong hai hướng và chi phí cũng rẻ hơn 10% so với vé đơn. Vé phải sử dụng trong vòng 3 tháng kể từ ngày mua.
- Trẻ em từ 6 đến 12 tuổi, học sinh và các nhóm đi đông người cũng được áp dụng giảm giá. Vài năm gần đây giá vé sẽ được bắt đầu được giảm trước từ 7 đến 21 ngày.

Cách mua
Vé xe bus thường được mua tại các bến xe bus lớn, đặt mua qua điện thoại, tại các cửa hàng tiện lợi, các đại lý du lịch hoặc mua trực tuyến. Tuy nhiên lại gây ra khó khăn cho khách du lịch không biết tiếng Nhật. Nhưng trang web của Willer Express có phiên bản tiếng Việt và Japan Bus Online có bản Tiếng Anh cho khách du lịch. Vé ve bus JR cũng được bán tại các quầy vé của trạm JR trên khắp Nhật Bản.

Đặt chỗ
Những tuyến xe bus đường dài và xe bus đi qua đêm thường yêu cầu khách đặt chỗ trước. Bạn nên đặt chỗ sớm nếu dự định đi vào mùa du lịch hoặc đi trên các tuyến phổ biến để đảm bảo có chỗ ngồi tốt. Tuy nhiên nếu không đặt được trước, bạn cũng có thể mua vé ngay trước khi khởi hành tại bến.

Vé xe bus
- Japan Buss Pass là một sự lựa chọn tuyệt vời cho du khách muốn tiết kiệm chi phí. Chi phí vận chuyển có thể giảm xuống mức thấp nhất cho những người sẵn sàng dành một vài đêm trên xe bus. Vé có sẵn dưới dạng phiên bản 3 ngày, 5 ngày, 7 ngày và được sử dụng trong vòng hai tháng kể từ khi mua. Tuy nhiên, chỉ có những người mang hộ chiếu không-phải-hộ-chiếu-Nhật mới có thể sử dụng Japan Bus Pass.
- Vé xe bus cao tốc Tohoku cho du khách đi lại không giới hạn trên hơn 50 tuyến đường cao tốc và xe bus địa phương trên khắp vùng Tohoku trong 4 hoặc 7 ngày liên tiếp với giá lần lượt là 10,000 yên hoặc 13,000 yên.
- Vé xe bus cao tốc Shoryudo cho phép bạn di chuyển không giới hạn trên một số xe bus cao tốc và xe bus địa phương ở vùng Chubu xung quanh Nagoya, Takayama và Kanazawa trong 3 hoặc 5 ngày liên tiếp. Công dân Nhật Bản không được sử dụng loại vé này.
- Sun Q Pass cho phép di chuyển không giới hạn trên xe bus cao tốc và xe bus địa phương trên khắp Kyushu trong 3 hoặc 4 ngày liên tiếp. Loại vé này có phiên bản đi khắp Kyushu và đi phía Bắc Kyushu.

2.4 Bến xe, ghế ngồi và trang thiết bị
Bến xe
Các công ty xe bus thường có xu hướng sử dụng các bến xe bus lớn nằm ở phía trước nhà ga hoặc nằm trong trung tâm thành phố. Những thành phố lớn như Tokyo và Osaka có rất nhiều bến xe bus trải rộng khắp thành phố nên bạn hãy chắc chắn rằng bạn biết xe bus của bạn sẽ dừng ở đâu. Xe bus giá rẻ không đậu ở các bến xe bus lớn và thường dừng tại những địa điểm khá khó tìm nên bạn cần xác nhận thông tin chuyến đi để biết chính xác nơi xe bus của mình khởi hành. Nhiều xe bus sử dụng các điểm dừng dọc theo đường cao tốc và bạn sẽ cần thêm một chuyến xe bus hoặc taxi nữa để vào được đến trung tâm thành phố.

Hãy xác định vị trí bến xe bus thật cẩn thận (nguồn ảnh: pakutaso.com)

Chỗ ngồi
Xe bus đi qua đêm sẽ thường được trang bị thêm ghế ngả và được xếp theo hàng ba chỗ ngồi với một hoặc hai lối đi ở giữa. Trên xe bus đêm giá rẻ và phần lớn xe di chuyển ban ngày, mỗi hàng thường có bốn ghế. Xe bus cao cấp cũng có ghế ngồi giống với hạng thương gia trên máy bay và chi phí sẽ đắt hơn ghế thường. Willer Express cũng nằm trong số các công ty có xe bus cao cấp.

Tiện nghi
Hầu hết các xe bus đều có điện thoại và nhà vệ sinh hoặc sẽ dừng thường xuyên cho du khách đi vệ sinh trên dọc đường đi. Trên một số xe bus cao cấp có cả hệ thống giải trí cá nhân, mạng wifi và ổ cắm điện giúp cho chuyến đi trở nên thoải mái hơn. Hành khách không được phép hút thuốc trên xe bus cao tốc.

Hành lý
Các xe bus cao tốc đều có cốp xe rộng rãi để đựng vali và túi lớn nhưng sẽ giới hạn một hoặc hai kiện hành lý lớn cho mỗi hành khách. Những túi nhỏ có thể mang theo bên người hoặc đưa lên giá đỡ trên xe bus. Một số quy tắc và giới hạn được áp dụng tùy thuộc vào công ty và tuyến đường.

3. Văn hóa xe bus ở Nhật
Nếu bạn đã từng đọc bài viết về “Phép ứng xử trên tàu” của Japagazine, có thể nhận thấy văn hóa ứng xử trên xe bus tại Nhật cũng sẽ tương tự như tàu điện. Khi ở trên xe sẽ phải tuân thủ theo những nghi thức, phép xã giao nhất định, ví dụ như hạn chế ăn uống, không hút thuốc trên xe bus,... Việc gọi điện thoại là cấm kỵ, bạn hãy chuyển về chế độ im lặng và nhắn tin để tránh làm phiền những người xung quanh. Nếu đi cùng bạn bè, bạn vẫn có thể nói chuyện với họ nhưng đừng nói quá to mà chỉ nên nói nhẹ nhàng vừa đủ nghe. Bạn cũng có thể dễ dàng thấy người Nhật rất hay sử dụng tai nghe để không làm phiền những người xung quanh. Trên xe bus có người thì đọc sách, người lại nghe nhạc, cũng có người lại tranh thủ chợp mắt để tiếp sức cho bản thân nhưng điểm chung giữa họ là ý thức giữ im lặng tuyệt đối, vì vậy mà dù trên xe có đông đến đâu cũng vẫn duy trì được sự tĩnh lặng. Thế nhưng đừng tranh thủ thời gian xe đang di chuyển để trang điểm nhé, thậm chí còn có biển báo “家でやろう” để kêu gọi hành khách trên xe bus không trang điểm trên xe vì lí do an toàn.

Đừng đạp lên hay đập đầu gối vào ghế ngồi phía trước và hãy hỏi ý kiến người ngồi sau trước khi ngả ghế. Cũng đừng để hành lý hoặc các vật dụng khác dọc lối đi, và hãy nhớ không xả rác để giữ vệ sinh chung trên xe bus. Văn hóa nhường chỗ cũng vậy, trên xe bus tại Nhật luôn có những chiếc ghế nhất định dành cho người lớn tuổi, phụ nữ mang thai và người khuyết tật. Nhưng nếu xe quá đông và bạn có ý định nhường ghế của mình cho họ, hãy thân thiện mời họ ngồi và nhẹ nhàng di chuyển xa một chút để họ không cảm thấy ngại ngùng.

Hãy chắc chắn kiểm tra số ghế trên vé của bạn bởi tại Nhật, chỗ ngồi được chỉ định sẽ không để đàn ông và phụ nữ ngồi cạnh nhau trừ khi họ đi du lịch chung. Chú ý một chút để tránh được những tình huống khó xử nhé!

4. Các loại xe bus có thể đi bằng JR Pass
Nếu bạn đi đến Nhật, nhất định sẽ không dưới một lần được nghe lời khuyên hãy dùng JR Pass để di chuyển khắp đất nước này. Bởi bạn có thể đi lại nhanh chóng, tiết kiệm được rất nhiều chi phí di chuyển nếu chọn vé theo vùng, tức là bạn có thể đi lại không giới hạn trên các tuyến đường thuộc khu vực đó. Điều thú vị hơn là JR Pass cũng áp dụng tương tự cho xe bus. Xe bus đi bằng JR Pass vẫn rẻ hơn đáng kể so với tàu cao tốc và tương đối dễ sử dụng vì bạn có thể thực hiện giao dịch mua vé, đặt chỗ tại quầy vé tại các ga đường sắt JR trên khắp Nhật Bản.

JR Pass bao gồm các dịch vụ của xe bus địa phương, trải khắp Nhật Bản, cho phép hành khách sử dụng các tuyến xe bus của JR do JR Hokkaido, JR Tohoku, JR Kanto, JR Tokai, JR Shikoku, JR Kyushu, Nishinihon JR Bus và Chugoku JR Bus. Các loại xe bus có thể đi bằng JR Pass đều được đánh dấu bằng logo của JR, cũng có đánh dấu tại các điểm dừng xe bus nữa. Nhưng đáng buồn là xe bus chạy trên đường cao tốc lại không nằm trong danh sách này. Bắt đầu từ năm 2013 trở đi thì danh sách có thể đi bằng JR Pass đã không còn xe bus chạy trên cao tốc.

Xe bus JR hoạt động trong một số quận: Hokkaido, Tohoku, Kanto, Tokai, Shikoku, Chugoku, Kyushu và phía tây Nhật Bản. Tức là bao gồm các thị trấn và khu vực của Aomori, Chiba, Ehime, Fukagawa, Fukuchiyama, Fukui, Fukuoka, Fukushima, Gunma, Hikari, Hiroshima, Ibaraki, Iwate, Kagoshima, Kanazawa, Kochi, Kyoto, Nagano,...

Ngoài ra, xe bus đường cao tốc JR cung cấp một số lợi ích dành cho khách hàng so với xe bus không phải là JR. Bạn có thể điều chỉnh chỗ để chân nhiều hơn so với hầu hết các xe buýt khác, không gian rộng hơn cho hành lý và radio cá nhân có sẵn tại chỗ ngồi của bạn. Ghế ngồi cũng mềm hơn, góc ngả ghế tăng đến 40 độ và đặc biệt các tuyến xe bus Kyushu còn cung cấp cả đồ ăn nhẹ cho hành khách.