Mục lục
1. Trâm cài tóc Kanzashi
2. Các kiểu dáng phổ biến của Kanzashi
3. Cách làm hoa Kanzashi
4. Các loại Kanzashi
5. Làm đẹp bằng những chiếc trâm rực rỡ
6. Mua Kanzashi ở đâu?

Những bộ quốc phục Kimono truyền thống của Nhật Bản chắc chắn không còn là điều xa lạ gì đối với du khách khi nhắc về “đất nước mặt trời mọc”. Chúng ta cũng đã tìm hiểu và khám phá những nét đẹp, câu chuyện lịch sử và vẻ đẹp văn hóa đằng sau chúng. Nhưng bạn có biết không, mỗi người phụ nữ Nhật khi khoác trên mình bộ Kimono truyền thống đều phải có những phụ kiện kết hợp không thể thiếu để thể hiện sự thanh lịch và lịch sự. Một trong số đó là trâm cài đầu Kanzashi. Với một số người, đây là chiếc trâm cài tóc còn khá xa lạ, song, cùng với lịch sử của Kimono, Kanzashi cũng là một biểu tượng truyền thống không thể thiếu. Trong bài viết lần này, chúng ta hãy cùng khám phá sâu hơn về những nét duyên dáng của những chiếc trâm cài tóc cổ điển này nhé!

1. Trâm cài tóc Kanzashi

Kanzashi được ra đời vào khoảng hơn 1.000 năm trước, trong thời đại của Heian, khi phụ nữ bắt đầu để những kiểu tóc búi thay vì kiểu taregami - kiểu tóc dài và thẳng vốn được ưa chuộng vào thời điểm đó. Trâm cài tóc Kanzashi còn được đề cập tới trong những bài thơ và thậm chí là tác phẩm nổi tiếng - Chuyện kể về Genji. Nhưng có thể nói, thời kỳ hoàng kim và phát triển nhất của chiếc trâm này vào khoảng cuối thời kỳ Edo, khi các kiểu tóc búi và nhiều mẫu tóc cầu kỳ khác được thịnh hành. Kanzashi thậm chí còn phổ biến tới nỗi các Mạc tướng đều bị cấm sử dụng vì chúng có thể trở thành một vũ khí bí mật gây sát thương hoặc giết người.

---

---

Ban đầu, cấu tạo của Kanzashi khá đơn giản, bao gồm phần thân dài từ 8 ~ 12cm và phần trang trí đính kèm như hạt ngọc trai, những bông hoa sắc màu, cánh bướm,... Từ những ngày đầu, Kanzashi đơn thuần được sử dụng với mục đích cố định phần tóc búi, song dần dần lại trở thành phụ kiện làm đẹp không thể thiếu của phụ nữ, làm nổi bật hoặc tô điểm, làm gia tăng điểm nhấn của mỗi người. Còn có người cho rằng, Kanzashi không chỉ có công dụng làm đẹp mà chúng còn được tin là những chiếc bùa hộ mệnh quan trọng với mỗi người.

2. Các kiểu dáng phổ biến của Kanzashi

Kanzashi có đa dạng các kiểu dáng khác nhau nhưng phổ biến hơn cả là kiểu hana Kanzashi - là hình dáng của các bông hoa được khắc họa theo mỗi mùa trong năm hoặc mang những ý nghĩa, thông điệp khác nhau. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu và điểm danh 12 kiểu dáng hoa Kanzashi sặc sỡ sắc màu được ưa chuộng nhất trong năm của của đất nước “xứ sở hoa anh đào”:

- Tháng một: Để chào mừng không khí năm mới tươi vui, Kanzashi thường lấy ý tưởng từ những loài hoa sặc sỡ sắc màu, là đặc trưng của mùa đông như hoa cúc, hoa mơ nở rộ hay hình ảnh của những cây tre với sức sống mãnh liệt.

- Tháng hai: Các mẫu thiết kế Kanzashi chủ yếu tập trung vào việc đón chào không khí mùa xuân và sự kiện tình yêu lớn nhất trong năm - ngày lễ tình nhân, vì vậy, màu hồng, đỏ sẽ là gam màu phổ biến được ưa chuộng. Trong tháng hai, hoa mơ trắng, hồng và đỏ thắm sẽ là lựa chọn phù hợp.

- Tháng ba: Theo quan niệm của người Nhật, tháng ba tượng trưng cho sự hạnh phúc của mỗi người. Bởi lẽ đó, Kanzashi lấy ý tưởng của các loài hoa thủy tiên, hoa mẫu đơn và hoa cải vàng.

- Tháng tư: Đây là thời điểm mà hoa anh đào nở rộ đẹp nhất trong năm, chính vì vậy, Kanzashi vào tháng tư chủ yếu sẽ là những bông hoa sakura hồng với đủ các khung màu và kiểu dáng khác nhau.

- Tháng năm: Hoa diên vĩ, hoa tử đằng và hoa mẫu đơn sẽ là nguồn cảm hứng cho các nhà thiết kế Kanzashi trong tháng năm này.

- Tháng sáu: Khi mùa mưa tới gần, hình ảnh những cây liễu rủ thướt tha hay những bông hoa cẩm tú cầu căng mọng tràn đầy sức sống sẽ được khắc họa trên những chiếc trâm cài tóc Kanzashi.

                                                        Kanzashi hoa anh đào

- Tháng bảy: Là thời điểm mà các lễ hội màu hè diễn ra sôi động và nhộn nhịp nhất trong năm, theo đó, Kanzashi cũng không thể bỏ qua những biểu tượng của mùa hè như chiếc quạt cầm tay, hình ảnh những chú chuồn chuồn nước đính kèm những cánh hoa sắc màu.

- Tháng tám: Những chiếc trâm Kanzashi có hình của những ngôi sao lấp lánh với ý nghĩa mang lại hạnh phúc, may mắn và bình an cho mọi người sẽ là hình ảnh chủ đạo trong dịp cuối hè. Trong khi các nàng Geisha chọn cho mình những chiếc Kanzashi màu bạc thì nàng Maiko lại chọn lựa màu sắc bắt mắt hơn là đỏ hoặc hồng.

- Tháng chín: Theo truyền thống vào tháng chín hàng năm, chiếc trâm hoa Kanzashi sẽ chủ yếu mang hình dáng của hoa cát cánh - được biết tới là hoa chuông ở các nước Châu Á. Ngoài ra, một số loài hoa đặc trưng khác của mùa thu như hoa cúc hay cỏ ba lá cũng trở thành nguồn cảm hứng sáng tạo.

                                                       Kanzashi tháng 7

- Tháng mười: Loài hoa chi cúc thể hiện cho độ cao và bao la của mùa thu, nên những gam màu hồng và đỏ thường được sử dụng là màu sắc chủ đạo trong tháng mời này.

- Tháng mười một: Những chiếc lá phong với gam màu từ xanh lá cho tới nâu đỏ sẽ là ý tưởng chủ đạo chính cho những chiếc trâm  cài đầu vào tháng mười một này.

- Tháng mười hai: Biểu tượng chú của Kanzashi vào tháng cuối năm này sẽ là những chú mèo Maneki may mắn, hoa mochi hay hoa gạo.

3. Cách làm hoa Kanzashi

Cũng giống như hầu hết các mặt hàng thủ công truyền thống khác của Nhật Bản, quá trình tạo ra hana kanzashi rất công phu và đòi hỏi trình độ cao cũng như sự kiên nhẫn, tỉ mỉ. Những bông hoa thường được làm bằng lụa dệt trơn chất lượng cao có tên là habutae - loại lụa mỏng được đánh giá là ngày càng khó làm vì các công cụ truyền thống và loại bột cần thiết để tạo ra chúng ngày càng hiếm.

Những bông hoa được làm theo phương pháp truyền thống - tsunami. Từng miếng lụa vuông riêng lẻ được sao, kẹp thành các cánh hoa, rồi được gắn lại trên các dây kẽm. Mỗi bông hoa sau đó được để khô trong vòng 24 giờ trước khi được trang trí lần cuối, ví dụ như đan hoặc thêu những các sợi chỉ màu để làm cho bông hoa trở nên sống động và có hồn hơn.

Khi những bông hoa đã được tạo hình hoàn thiện, cũng là lúc gắn chúng vào với phần thân trâm bằng cách sử dụng sợi tơ màu có độ xoắn thấp gọi là hiro ito. Điều thú vị là sợi tơ khác nhau sẽ được sử dụng, tùy thuộc vào loại hoa mà những nghệ nhân đang tạo hình. Ví dụ như đối với hoa mận, bạn sẽ thấy rằng chỉ đỏ, vàng hoặc xanh sẽ được sử dụng, trong khi chỉ hồng cho hoa anh đào. Đây là công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác của những người nghệ nhân.

Cuối cùng, việc điều chỉnh tổng thể phần trâm cài bằng cách sử dụng những chiếc nhíp nhỏ sẽ có tác dụng tạo hiệu ứng cho sản phẩm, làm cho chúng trở nên chân thật và chỉn chu nhất. Những người thợ có thể uốn từng cánh hoa, đính thêm những hạt ngọc trang trí lên cánh hoa hoặc cố định những chiếc lá lên phần thân của trâm cài.

4. Các loại Kanzashi

Hơn một ngàn năm hình thành và phát triển, Kanzashi cũng đã biến đổi và dần hoàn thiện mình với đa dạng các kiểu dáng và kích thước. Chúng ta hãy cùng điểm qua một số kiểu dáng và phổ biến và xem vẻ đẹp ẩn đằng sau chúng là gì nhé:

Tama Kanzashi: Là kiểu dáng đơn giản và thịnh hành nhất trong thời Edo và Meiji, được sử dụng chủ yếu để cài tóc cho cô dâu, tóc búi hình bầu dục hoặc dành cho phụ nữ đã kết hôn. Cấu tạo của chiếc trâm chỉ bao gồm phần thân (có thể là một thân hoặc hai thân), đính kèm là những hạt ngọc tròn, nhỏ và sắc màu.

Kanoko Dome:
Tiền thân của chiếc trâm này được sản xuất trong thời đại Edo, có chiều dài khoảng 12cm và được làm bằng bạc, có gắn hình trang trí là những chiếc quạt truyền thống. Ngày nay, đặc trưng chủ đạo của Edo Kanzashi vẫn được giữ lại, đó chính là hình dáng của những chiếc quạt cầm tay, nhưng lại được sáng tạo trên nhiều chất liệu và hình dáng, kích thước khác nhau. Phổ biến nhất là trâm gồm hai chân, với những chiếc quạt được gắn ở phần đầu, đính kèm với hạt ngọc trai và thường được làm bằng chất liệu sơn mài và có tông màu trầm. Loại trâm này thường được dành cho các bà, các mẹ vì nó thường được sử dụng trong những dịp lễ trang trọng.

Kushi Kanzashi:
Có hình dạng giống như những chiếc lược chải tóc dành cho các thiếu nữ ngày xưa, Kushi Kanzashi thời xưa chủ yếu được làm bằng mai rùa hoặc gỗ với những hoa văn và họa tiết trang trí trên thành hình vòng cung của chiếc trâm. Ngày nay, Kushi Kanzashi chủ yếu được làm bằng sơn mài với gam màu trắng, đen và đỏ là nổi bật nhất, điểm xuyết là những bông hoa được mạ vàng tinh tế.

Bira-bira Kanzashi:
Chủ yếu được sử dụng cho những thiếu nữ Nhật Bản thời xưa, vì vậy mà Bira-bira có hình dạng khá nữ tính và thướt tha. Bởi chúng thường được gắn phần họa tiết dài và thậm chí còn được làm bằng kim loại hoặc gắn thêm những chiếc chuông nhỏ để phát ra những âm thanh rung rinh trước gió. Ngày nay, chúng được thiết kế với nhiều kiểu dáng và kích thước, màu sắc độc đáo hơn và thường được sử dụng với những bộ Kimono sặc sỡ, trẻ trung.

Ogi Kanzashi:
Chiếc trâm được gọi là kiểu dáng công chúa, thường được làm bằng kim loại với hình chiếc quạt, có thể phát ra âm thanh trong lúc di chuyển.

5. Làm đẹp bằng những chiếc trâm rực rỡ

Với công dụng chính là trở thành những điểm nhấn và là phụ kiện trang trí nên hana kanzashi hoàn toàn có thể kết hợp với hầu hết các kiểu tóc. Chúng thường được cài ở phía sau đầu, nửa trên đầu là cách phổ biến nhất để cố định phần tóc búi. Phụ nữ Nhật thường hay sử dụng hana kanzashi như một món đồ không thể thiếu mỗi khi khoác trên mình những bộ Kimono truyền thống.

Những chiếc trâm cài tóc có thể làm cho bạn trở nên dịu dàng hơn, nữ tính hơn, thậm chí là toát lên sự sang trọng và quý phái. Vì vậy, hãy thỏa sức sáng tạo và kết hợp chúng nhé! Nếu bạn đang lo ngại rằng những cô nàng tóc ngắn sẽ không có cơ hội để thử hana kanzashi thì không phải đâu. Bạn chỉ cần kẹp một phần tóc lên và cài chúng ở bên trên là được.

6. Mua Kanzashi ở đâu?

Bạn đang thắc mắc liệu mua Kanzashi ở đâu là “chuẩn nhất”, sau đây sẽ là một vài gợi ý cho các bạn tham khảo nhé:

Oharibako:
Trong lúc du khách đang đi dạo quanh các ngôi đền và chùa ở Kyoto thì hãy ghé qua cửa hàng và xưởng sản xuất Oharibako. Nơi đâu có đa dạng các mẫu mã về trâm cài Kanzashi để bạn tha hồ lựa chọn đấy. Một không gian thoáng đãng, tươi sáng mà điểm nhấn nằm chính ở mỗi chiếc trâm cài Kanzashi sắc màu. Chưa hết đâu, du khách còn có thể tự mình trải nghiệm xưởng sản xuất ngay tại nơi đây để tận mắt chứng kiến các công đoạn sáng tạo và làm ra Kanzashi

Thông tin thêm:

Địa chỉ: 25 Murasakino Shimomonzencho, Kyoto

Điện thoại: 075 495 0119

Giờ mở cửa: 10:00 - 19:00

Trang web: https://www.oharibako.com/shopcraft/

Yume Yakata:
Có trụ sở chính tại Kyoto, cửa hàng là nơi cung cấp dịch vụ trọn gói về make up, làm tóc, và cho thuê Kimono cùng với các phụ kiện kèm theo, trong đó có cả trâm Kanzashi.

Thông tin thêm:

Điện thoại: 075 354 9110

Giờ mở cửa: 10:00 -17:30

Mail: info@yumeyakata.com

Trang web: https://www.en-kyoto.yumeyakata.com/hairset/

Kazurasei:
Với hơn 160 năm kinh nghiệm, Kazurasei là cửa hàng uy tín để du khách lựa chọn đa dạng các mẫu mã Kanzashi cùng với các loại trà và tinh dầu đặc trưng.

Thông tin thêm:

Điện thoại: 075 241 2525

Giờ mở cửa: 10:30 -18:30

Trang web: https://www.kazurasei.co.jp/f/about#shop

Kanzashiya Wargo:
Các chuỗi cửa hàng nằm ngay trung tâm thủ đô Tokyo, Kanzashiya Wargo cung cấp đa dạng các mặt hàng lưu niệm, trong đó có cả các mẫu mã Kazurasei. Cửa hàng còn có hệ thống chuyển hàng tới nước ngoài cho du khách.

Trang web: https://www.kanzashiya.com/